મહામારી, રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ અને આબોહવા પરિવર્તનને આમ આદમીની હાલત કફોડી બનાવી !!
કોવિડ -19 ને કારણે પ્રત્યક્ષ અને પરોક્ષ રીતે વૈશ્વિક મૃત્યુ 2021 ના સુધીમાં 15 મિલિયન સુધી પહોંચી ગયા છે તેવુ પ્રકાશિત કરતા, ગુરુવારે જાહેર કરાયેલ સંયુક્ત રાષ્ટ્રના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે મહામારી, આબોહવા પરિવર્તન અને સ્થાનિક સંઘર્ષોની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ સહિત વિશ્વએ 2030 ના તમામ 17 ટકા વિકાસ લક્ષ્યાંકોને જોખમમાં મૂક્યા છે.
ધ્યેયો પરની પ્રગતિનું મૂલ્યાંકન કરતાં અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે ગરીબીને દૂર કરવામાં ચાર વર્ષથી વધુની પ્રગતિ મહામારીને કારણે નાશ પામી છે, જેણે 2020 માં વિશ્વભરમાં 93 મિલિયનથી વધુ લોકો એટલે કે આશરે 10 કરોડ લોકોને અત્યંત ગરીબીમાં ધકેલી દીધા છે, જ્યારે યુક્રેનમાં યુદ્ધ તેમાંથી એકનું સર્જન કરી રહ્યું છે.
મે 2022 સુધીમાં 100 મિલિયનથી વધુ લોકો બળજબરીથી તેમના ઘરોમાંથી વિસ્થાપિત થયા છે (યુદ્ધ અને અન્ય ઘણા સંઘર્ષોને કારણે). કટોકટીને કારણે ખોરાક, ઇંધણ અને ખાતરના ભાવ આસમાને પહોંચ્યા છે. 2022 માટે અનુમાનિત વૈશ્વિક આર્થિક વૃદ્ધિમાં ઘટાડો કરવામાં આવ્યો હતો. યુક્રેનમાં યુદ્ધ અને રોગચાળાના સંભવિત નવી લહેરોને કારણે લોકોની આર્થિક સ્થિતિ કફોડી બની છે. આબોહવા સંકટ પર અહેવાલમાં ચેતવણી આપવામાં આવી છે કે વિશ્વ “આબોહવા વિનાશની આરે છે” જ્યાં અબજો લોકો પહેલાથી જ પરિણામો અનુભવી રહ્યા છે. તે રેખાંકિત કરે છે કે 2021 માટે ઉર્જા-સંબંધિત કાર્બન ડાયોક્સાઇડ ઉત્સર્જનમાં 6%નો વધારો થયો છે, જે તેના અત્યાર સુધીના સર્વોચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યો છે અને રોગચાળાને લગતા ઘટાડાઓને સંપૂર્ણપણે દૂર કરે છે.
વૈશ્વિક અહેવાલ દર્શાવે છે કે, કેવી રીતે રોગચાળાએ લાખો લોકોને ગરીબીમાં ધકેલી દીધા છે અને કેવી રીતે આબોહવા સંકટ પહેલા કરતા વધુ ખરાબ છે. રિપોર્ટના તારણો ભારતમાં પણ અભ્યાસ દર્શાવે છે તેના જેવા જ છે. સરકારે અહેવાલને ગંભીરતાથી લેવો જોઈએ અને પરિસ્થિતિને હળવી કરવા માટે જરૂરી પગલાં લેવાનું ચાલુ રાખવું જોઈએ.
અહેવાલમાં 2030 સુધીમાં ગરીબી અને ભૂખ નાબૂદ કરવા, આરોગ્ય અને શિક્ષણમાં સુધારો કરવા માટે પીવાના પાણી જેવી પાયાની સેવાઓ પૂરી પાડવા સુધીના 169 લક્ષ્યાંકોનો ઉલ્લેખ છે, તેને સપ્ટેમ્બર 2015 માં ભારત સહિત લગભગ 200 દેશો દ્વારા અપનાવવામાં આવ્યા હતા જ્યારે વૈશ્વિક નેતાઓએ 2030 સુધીમાં 169 લક્ષ્યો નક્કી કર્યા હતા. આગામી 15 વર્ષમાં ઘરેલું ક્રિયાઓ દ્વારા લોકો અને ગ્રહ માટે અર્થપૂર્ણ પ્રગતિ પહોંચાડવા માટે વિશ્વ એક નવા માર્ગ પર છે.
યુએનનો વાર્ષિક અહેવાલ એ પ્રગતિનું મૂલ્યાંકન કરવાનો અને વિશ્વને જણાવવાનો પ્રયાસ છે કે દેશો તેમના 2030 લક્ષ્યાંકો હાંસલ કરવા માટે વધુ શું કરી શકે છે, ખાસ કરીને જ્યારે યુક્રેનમાં રોગચાળા અને યુદ્ધ સહિતની વૈશ્વિક કટોકટી માનવ અસ્તિત્વને જોખમમાં મૂકે છે.
પેરિસ કરારમાં દર્શાવ્યા મુજબ, આબોહવા પરિવર્તનની સૌથી ખરાબ અસરોને ટાળવા માટે, વૈશ્વિક ગ્રીનહાઉસ ગેસ ઉત્સર્જન 2025 પહેલા ટોચ પર હોવું જરૂરી છે અને પછી 2030 સુધીમાં 43 % જેટલો ઘટાડો, 2050 સુધીમાં ચોખ્ખી હવા શૂન્ય થઈ જશે. તેના બદલે, નીચે આબોહવા ક્રિયા માટે વર્તમાન સ્વૈચ્છિક રાષ્ટ્રીય પ્રતિબદ્ધતાઓ, આગામી દાયકામાં જીએચજી ઉત્સર્જન લગભગ 14% વધશે,” આબોહવા સંકટને રેખાંકિત કરતી વખતે અહેવાલમાં જણાવાયું છે.
રિપોર્ટમાં જો કે, આ પડકારો હોવા છતાં, વિશ્વએ જ્યાં પ્રગતિ કરી છે તે ચોક્કસ હકારાત્મક વલણો તરફ પણ ધ્યાન દોર્યું છે. ભારતે આ મોરચે મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી છે, પછી ભલે તે સ્વચ્છ પાણી અને સ્વચ્છતાના મુદ્દાઓ પર પ્રગતિ કરવાની હોય કે પછી લોકોને વીજળીની પહોંચ આપવાની હોય છે.
