વાંદરાઓની ગણતરી વિશ્વના સૌથી બુદ્ધિશાળી પ્રાણીઓમાં થાય છે. લોકો તેમના વિશે ઘણી બાબતો જાણતા નથી. કેટલીક એવી બાબતો છે જેના વિશે ખોટી માહિતી છે. તેઓ ઘણી બાબતોમાં મનુષ્યની નજીક માનવામાં આવે છે. તેઓ મનુષ્યની જેમ ઘણી વસ્તુઓ શીખી શકે છે.
લોકો અને મોટા ભાગના સંશોધનોમાં ચિમ્પાન્ઝી અને ગોરિલા જેવા વાંદરાઓની પ્રજાતિઓને બુદ્ધિશાળી માનવામાં આવે છે, પરંતુ વાસ્તવિકતા એ છે કે વાંદરાઓ પણ વિશ્વના સૌથી બુદ્ધિશાળી પ્રાણીઓમાં ગણાય છે. તેઓ સમૂહમાં રહેવાનું પસંદ કરે છે. તેઓ એકબીજાની ભૂમિકાને સમજે છે અને એક સામાજિક વ્યવસ્થા પણ ધરાવે છે.
વાંદરાઓની વિશેષતા એ છે કે તેમનો પણ મનુષ્ય જેવો અંગૂઠો હોય છે, જે આંગળીઓની વિરુદ્ધ બાજુએ હોય છે, એટલે કે તેમના અંગૂઠાની મદદથી તેઓ વસ્તુઓને એ રીતે પકડી શકે છે જે રીતે મનુષ્ય પકડતા હોય છે. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે આ અંગૂઠાના આવાની સાથે માનવ પૂર્વજોએ સાધનો બનાવવાનું શરૂ કર્યું. આ અંગૂઠાની મદદથી વાંદરાઓ સરળતાથી ઝાડ પર ચઢી શકે છે.
એક રસપ્રદ તથ્ય એ છે કે વાંદરાઓ માણસોની જેમ જ સાધનોનો ઉપયોગ કરી શકે છે. તેઓ લાકડીઓનો ઉપયોગ કરીને ઝાડમાંથી ફળો તોડી શકે છે. તેઓ પથ્થરથી સખત ફળો પણ તોડી શકે છે. આ દર્શાવે છે કે વાંદરાઓ વિચારવામાં સક્ષમ છે અને તર્કનો ઉપયોગ પણ કરે છે. બધા વાંદરાઓ પણ સાધનોનો ઉપયોગ કરી શકતા નથી. વૈજ્ઞાનિકો માને છે કે તે પેઢી દર પેઢી શીખે છે.
વાંદરાઓ સામાજિક પ્રાણીઓ છે પરંતુ તેઓ રમતો પણ રમે છે. તેઓ ઘણીવાર એકબીજા સાથે રમતા જોવા મળે છે. તેઓ ખૂબ જ સક્રિય છે અને તેમની આસપાસની વસ્તુઓમાં ઊંડો રસ ધરાવે છે એટલું જ નહીં, તેઓ નવી વસ્તુઓને પણ ઉત્સુકતાથી જુએ છે. તેઓ જાણવાનો પ્રયાસ કરે છે. તે રમતગમતમાં પણ તેના ચપળ ગુણોનો ઘણો ઉપયોગ કરે છે.
વાંદરાઓ વૃક્ષો અને પર્વતો પર ચઢવામાં ખૂબ જ ઝડપી હોય છે અને તેઓ ખૂબ લાંબા અંતર સુધી કૂદી શકે છે. જો કે બધા વાંદરાઓ કૂદવામાં કુશળ નથી હોતા, ઘણા વાંદરાઓ જ્યારે એકદમ જરૂરી હોય ત્યારે જ કૂદતા હોય તેવું લાગે છે. જ્યારે કરોળિયા વાંદરાઓ 15 ફૂટ લાંબી કૂદી શકે છે.
ઘણા લોકો માને છે કે વાંદરાઓ ફક્ત કેળા ખાય છે. બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે વાંદરાઓ વાસ્તવમાં સર્વભક્ષી હોય છે.તેઓ છોડ વગેરેના ફળો ખાય છે, પરંતુ કેટલીક વાર તેઓ પ્રાણીઓનું માંસ ખાતા પણ જોવા મળે છે.તેમના ખોરાકની વિવિધતા તેમને અનેક પ્રકારના વાતાવરણમાં ટકી રહેવા માટે સક્ષમ બનાવે છે.
વિશ્વભરમાં વાંદરાઓની 260 પ્રજાતિઓ છે. વાંદરાઓની પ્રજાતિઓ ખૂબ જ અલગ પ્રકારના રહેઠાણોમાં જોવા મળે છે. ઘણી જગ્યાએ વાંદરાઓ ઝાડ પર રહે છે અને બીજી જગ્યાએ ગુફાઓમાં રહે છે. તેથી જ એવું લાગતું નથી કે આટલી બધી પ્રજાતિઓ હોઈ શકે. તેમ છતાં, વાંદરાઓની ઘણી પ્રજાતિઓ છે જે લુપ્ત થવાના આરે છે.
શું તમે પહેલાથી જ જાણો છો કે વાંદરાઓ ઝાડ પર સૂઈ જાય છે? જો નહીં, તો તમે પણ એવા મોટાભાગના લોકોમાંથી છો જેઓ આ જાણતા નથી. વાંદરાઓ સૂવા માટે ખાસ જગ્યા પસંદ કરે છે. તેઓ ઝાડની મજબૂત શાખાઓ પસંદ કરે છે જેથી શિકારી પ્રાણીઓ તેમના સુધી પહોંચી ન શકે. તે જ સમયે, ઘણા વાંદરાઓ માનવ રહેણાંક વિસ્તારોની આસપાસ તેમના ઘરો બનાવે છે જેથી તેઓને ખોરાક મળી શકે. પરંતુ આ બધા પાછળ સૌથી મોટો મુદ્દો સુરક્ષાનો છે.
વાંદરાઓ વિશે એવું કહેવાય છે કે તેઓ પોતાને સુંદર બતાવવાનું પસંદ કરે છે. આ માટે તેઓ પોતાના શરીરને સ્વચ્છ રાખવાનો પ્રયાસ કરે છે. તેઓ ઘણીવાર પોતાના અને ક્યારેક તેમના પાર્ટનરના શરીરના વાળમાંથી જંતુઓ દૂર કરતા જોવા મળે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તેઓ ડ્રેસિંગના શોખીન છે. ઘણા વાંદરાઓ માણસોને જોઈને વાળ કેવી રીતે કોમ્બિંગ કરવા તે શીખતા જોવા મળે છે.
