‘પ્રકૃતિ રક્ષતિ રક્ષિતા’ના સૂત્ર હેઠળ આગામી 17મીએ ચિતાનું મધ્યપ્રદેશમાં થશે પુનર્વસન !!
ચિત્તાના વાપસી માટેનું કાઉન્ટડાઉન શરૂ થઈ ગયું છે અને ભારત ફરી એકવાર સૌથી ઝડપી જમીની પ્રાણીની આતુરતાથી રાહ જોઈ રહ્યું છે, જેની ગર્જના એક સમયે દેશના જંગલોમાં ફરી રહી હતી. ચિત્તા 17 સપ્ટેમ્બરે ભારત પરત ફરશે. ટૂંક સમયમાં જ ચિત્તા મધ્યપ્રદેશના કુનો નેશનલ પાર્કમાં ફરવા લાગશે. ભારતમાં ચિત્તાના નિર્જીવતા માટેના કારણોમાં ટ્રાવર્સિંગ, બક્ષિસ અને શિકાર માટે મોટા પાયે પ્રાણીઓને પકડવા અને વસવાટમાં વ્યાપક ફેરફારોને કારણે તેમના શિકારના આધારનું સંકોચન સામેલ છે. આ બધા કારણો માનવ ક્રિયાઓ દ્વારા સંચાલિત છે. તેથી ચિત્તાનું જંગલમાં પાછા ફરવું એ પર્યાવરણીય ભૂલને સુધારવાની તક છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના મિશન લાઇફનો ઉદ્દેશ્ય એક સમાવિષ્ટ વિશ્વ બનાવવાનો છે જ્યાં પ્રાણીઓ સહિત મનુષ્યો પ્રકૃતિ સાથે સુમેળમાં રહે છે.
ઉત્ક્રાંતિના પશ્ચિમી મોડેલે માત્ર ઘણી પ્રજાતિઓ જ નહીં, પરંતુ પૃથ્વીના અસ્તિત્વને પણ જોખમમાં મૂક્યું છે. યુગોથી આપણે ’પ્રકૃતિ રક્ષતિ રક્ષિતા’માં માનતા આવ્યા છીએ. આઝાદી બાદ દેશે માત્ર એક જ વિશાળ જંગલી સસ્તન પ્રાણી ગુમાવ્યું છે. વાઘ, સિંહ, એશિયન હાથી, મગર અને એક શિંગડાવાળા ગેંડા સહિતની ઘણી મહત્વપૂર્ણ પ્રજાતિઓ અને તેમની ઇકોસિસ્ટમને સાચવવામાં સક્ષમ છીએ. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ભારત પ્રોજેક્ટ વાઘ, પ્રોજેક્ટ લાયન અને પ્રોજેક્ટ હાથી સાથે આ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ પ્રજાતિઓની સંખ્યા વધારવામાં પણ સફળ રહ્યું છે.
ચિત્તા ખુલ્લા જંગલો, ઘાસના મેદાનો અને ગોચરનો ખાલીપો ભરી દેશે. ચિત્તાનું પુનરાગમન એ ટકાઉ પૃથ્વી પર્યાવરણ બનાવવાની દિશામાં એક મહત્વાકાંક્ષી પગલું છે, કારણ કે ટોચના શિકારીનું વળતર ઐતિહાસિક ઉત્ક્રાંતિ સંતુલનને પુન:સ્થાપિત કરે છે, જે તેમના નિવાસસ્થાનની પુન:સ્થાપના અને શિકારના મેદાનોના સંરક્ષણ પર ભારે અસર કરે છે. ચિત્તાનું પુનરાગમન તેના શિકાર-આધારનું રક્ષણ સુનિશ્ચિત કરશે, જેમાં લુપ્તપ્રાય પ્રજાતિઓ અને ખુલ્લા વન ઇકોસિસ્ટમનો સમાવેશ થાય છે. જે કેટલાક ભાગોમાં લુપ્ત થવાની આરે છે. પ્રોજેક્ટ ચિત્તા વસવાટોની જૈવવિવિધતાનું સંરક્ષણ કરશે, ઇકોસિસ્ટમ સેવાઓ અને કાર્બન સિક્વેસ્ટ્રેશન માટે તેમની સંભવિતતાઓને મહત્તમ કરશે. ચિત્તાના દર્શન સ્થાનિક રહેવાસીઓની આજીવિકાના વિકલ્પોને વેગ આપશે.
વિશાળ માંસાહારી પ્રાણીઓની સંખ્યામાં થતા ઘટાડાને રોકવા અથવા તેને ઉલટાવી દેવા માટે વિશ્વભરમાં તેમના સંરક્ષણ/સ્થાપનનો ઉપયોગ કરવામાં આવી રહ્યો છે. ટોચના શિકારી તરીકે ચિત્તાના પાછા ફરવા સાથે તેની ઇકોસિસ્ટમના પતનને પલટાવવા માટે ભારતે પણ ચિત્તાના પરત ફરવાનું પસંદ કર્યું છે. જો કે ચિત્તા કુનોમાં પરત ફરી રહ્યા છે, પરંતુ જો તેમની સંખ્યામાં વધારો થવાની સંભાવના છે તો તેઓ ગુજરાત, રાજસ્થાન, કર્ણાટક અને આંધ્રપ્રદેશ સહિતના અન્ય રાજ્યોમાં પ્રવેશી શકે છે. આનાથી ભારતના ખોવાયેલા વારસાને સંપૂર્ણ રીતે પુન:સ્થાપિત કરવામાં મદદ મળશે અને વન્યજીવનના અન્ય સ્વરૂપો અને સંલગ્ન ઇકોસિસ્ટમને પુન:સ્થાપિત કરવામાં મદદ મળશે.
