વૈશ્વિક અવકાશ અર્થવ્યવસ્થામાં ભારતનો હિસ્સો 2 ટકાથી વધારીને 10 ટકા કરવા તરફ ઇસરોની આગેકૂચ
અવકાશી ખેતીમાં સુવર્ણ અવકાશ છે. માટે જ ઇસરોએ આગામી 25 વર્ષમાં અવકાશી રોજીને પાંચ ગણી વધારવાનો લક્ષ્યાંક હાંસલ કરવાનો નીર્ધાર જાહેર કર્યો છે. જો આ શક્ય બનશે તો તેની અસર અર્થતંત્રને પણ પડશે તે નિશ્ચિત છે.
આવનાર સમય હવે અવકાશની ખેતીનો છે. કારણકે અવકાશ ક્ષેત્રેનું શોધ- સંશોધન જ જમીન ઉપરના કામો સહેલા બનાવી શકે છે.ઈસરોના ચેરમેન એસ સોમનાથે સોમવારે બેંગલુરુમાં જણાવ્યું હતું કે એજન્સીની નજર વૈશ્વિક અવકાશ અર્થવ્યવસ્થામાં ભારતનો હિસ્સો લગભગ 2% થી વધારીને બે-અંકની સંખ્યામાં કરવા પર છે.
ઇસરોના હેડક્વાર્ટરમાં, તેમણે કહ્યું: “.આપણે શું કર્યું છે તેના કરતાં આગળ શું છે તે વધુ મહત્વનું છે.” આગામી 25 વર્ષ માટે વિવિધ સંસ્થાઓના ઇચ્છિત વિકાસના માર્ગને વ્યક્ત કરતા, તેમણે જણાવ્યું હતું કે અવકાશમાં ઈસરોનું વિઝન હતું. તે વિઝન ઉપર સતત આગળ વધી રહ્યા છે. અત્યારે ઈસરોનો હિસ્સો વૈશ્વિક અવકાશ ક્ષેત્રમાં 2 ટકા જેટલો છે. હવે આ હિસ્સો આગામી 25 વર્ષમાં 5 ગણો વધારી 10 ટકા કરવાનો લક્ષ્યાંક છે.
“આગામી કેટલાક વર્ષોમાં આ હાંસલ કરવા માટે, તેમનું માનવું હતું કે વિભાગની કાર્ય કરવાની રીતમાં ધરખમ માળખાકીય ફેરફારોની જરૂર છે. સોમનાથને અવકાશ ક્ષેત્રમાં વ્યવસાયની તકોમાં જબરદસ્ત વૃદ્ધિ જોવા મળી હતી અને કહ્યું હતું કે લોકોને સક્ષમ બનાવીને તે તરફ કામ કરવાની જરૂર છે.
વિવિધતામાં એકતા….. ભારત દેશ હમારા….
જ્યારે ઇસરો અને ડીઓએસ ટેક્નોલોજીના વિકાસમાં સતત આગળ વધી રહ્યું છે..અમે અવકાશ ક્ષેત્રમાં વ્યવસાયિક વ્યવહારો વધારવા માટે ખાનગી ઇકોસિસ્ટમ પર ધ્યાન આપીશું,” તેમણે કહ્યું.ઉલ્લેખનીય છે કે વિક્રમ સારાભાઈ એક ભારતીય ભૌતિકશાસ્ત્રી અને ઉદ્યોગપતિ હતા જેમણે અવકાશ સંશોધનની શરૂઆત કરી અને ભારતમાં પરમાણુ શક્તિ વિકસાવવામાં મદદ કરી. તેમના પ્રયાસોનું પરિણામ એ આવ્યું કે આજે આપણા દેશમાં ઈસરો જેવી વિશ્વસ્તરીય સંસ્થા છે.
ભારત સરકારે તેમને 1966માં પદ્મ ભૂષણ અને 1972માં પદ્મ વિભૂષણથી સન્માનિત કર્યા હતા. વિક્રમ સારાભાઈ થકી જ ભારત આજે અંતરિક્ષ ઉપર આ મુકામે પહોંચ્યું છે. ઉલ્લેખનીય છે કે આપણી સ્પેસ ઉપલબ્ધીઓનું વિશેષ યોગદાન છે ઇસરો જ્યારે કોઇ રોકેટ લોન્ચ કરે છે, કોઇ અભિયાન અંતરિક્ષમાં મોકલે છે ત્યારે સમગ્ર દેશ તેની સાથે જોડાઇ જાય છે ગર્વ અનુભવે છે. પ્રાર્થનાઓ કરે છે.
જ્યારે તે સફળ થાય છે ત્યારે આનંદ ઉમંગ અને ગર્વથી તે સફળતાને હિન્દુસ્તાનનો દરેક નાગરિક પોતાની સફળતા માને છે. જો ક્યાંય અક્લ્પનીય થઇ જાય તો પણ દેશ પોતાના વૈજ્ઞાનિકોની સાથે ઉભા રહીને તેમનો આત્મવિશ્વાસ વધે તેવા પ્રયાસો કરે છે. કોઇ વૈજ્ઞાનિક હોય કે ખેડૂત હોય તમામ લોકો વિજ્ઞાનને સમજતા હોય કે ન હોય તે બધાથી ઉપર આપણું સ્પેસ મિશન દેશનાં દરેક નાગરિકનાં મનનું મિશન બની જાય છે.
સ્પેસમાં પણ શાનથી લહેરાયો તિરંગો
અવકાશ વિજ્ઞાન અંગે દેશમાં જાગૃતિ ફેલાવતી સંસ્થા દ્વારા અવકાશમાં મોકલવામાં આવેલ “બલૂનસેટ” ની મદદથી લગભગ 30 કિમીની ઉંચાઈ પર ભારતીય ત્રિરંગો લહેરાવવામાં આવ્યો હતો. ચેન્નાઈ સ્થિત સંસ્થા સ્પેસ કિડ્સે તેના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ પર એક વીડિયો શેર કર્યો છે જેમાં ત્રિરંગો લહેરાતો જોઈ શકાય છે. હિલિયમ ગેસથી ભરેલા બલૂન દ્વારા ત્રિરંગો ફરકાવવામાં આવ્યો હતો. સ્પેસ કિડ્ઝ ઈન્ડિયાના સ્થાપક અને સીઈઓ કીસને જણાવ્યું હતું કે, અમે આ વર્ષે 27 જાન્યુઆરીએ ચેન્નાઈથી બલૂનસેટ લોન્ચ કર્યું હતું.
તેણે લગભગ 30 કિલોમીટરની ઊંચાઈએ ભારતીય ત્રિરંગો ફરકાવ્યો હતો. તેમણે કહ્યું કે આ વિડિયો સોમવારે આઝાદીના 75 વર્ષ નિમિત્તે રિલીઝ કરવામાં આવ્યો છે. તેમણે કહ્યું કે બલૂનસેટ સાથે જોડાયેલા ખાસ કેમેરાની મદદથી અવકાશમાં ઉડતા ત્રિરંગાનો વીડિયો બનાવવામાં આવ્યો છે. સ્પેસ કિડ્સે દેશભરની સરકારી શાળાઓની 750 વિદ્યાર્થીનીઓને આઝાદીસેટ-1 વિકસાવવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા છે. આઝાદીસેટ-1ને 7 ઓગસ્ટે સ્મોલ સેટેલાઇટ લોન્ચ વ્હીકલની પ્રથમ ઉડાન દ્વારા લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. પરંતું તેને ઇચ્છિત ભ્રમણકક્ષામાં મૂકવામાં નિષ્ફળ ગયું. કેસને કહ્યું કે આઝાદીસત-1ની તૈયારીમાં 68 લાખ રૂપિયાનો ખર્ચ થયો છે. હવે સંસ્થા આઝાદસત-2ના નિર્માણ માટે રોકાણકારો શોધી રહી છે.
75 વર્ષમાં દેશની કૃષિ ક્ષેત્રે મોટી છલાંગ: ઉત્પાદન 5 ગણું વધ્યું’
ભારત ગામડાઓનો દેશ છે અને કૃષિ હંમેશા તેનું મુખ્ય કેન્દ્ર રહ્યું છે. ગુલામીમાંથી મુક્તિ 75 વર્ષ પહેલાં પ્રાપ્ત થઈ હતી, પરંતુ ખોરાકની અછત અને ભૂખમરોનો ભય હતો, જેણે 60 ના દાયકામાં ડરવાનું શરૂ કર્યું. પરંતુ ભારતે હરિયાળી ક્રાંતિ કરીને અને કૃષિ ઉત્પાદનમાં વધારો કરીને તેમને ખોટા સાબિત કર્યા. ભારત એક દાયકા પહેલા ખાદ્યાન્નમાં આત્મનિર્ભર બની ગયુ હતું.અને હવે વિશ્વના ટોચના દસ કૃષિ નિકાસકારોમાં સામેલ છે.વૈશ્વિક સ્તરે ઔદ્યોગિકીકરણ પછી પણ આપણા જીડીપીમાં કૃષિનો ફાળો 20 ટકા છે.
સરકાર દ્વારા જાહેર કરાયેલા આંકડા દર્શાવે છે કે, ભારતે 1950-51માં 50.82 મિલિયન ટન અનાજનું ઉત્પાદન કર્યું હતું. ત્યારથી ઉત્પાદનમાં 5 ગણો વધારો થયો છે. 2021-22માં, ભારતે અત્યાર સુધીનું સૌથી વધુ 314.51 મિલિયન ટન અનાજનું ઉત્પાદન નોંધાવ્યું હતું. કેન્દ્રીય કૃષિ અને ખેડૂત કલ્યાણ મંત્રી નરેન્દ્ર સિંહ તોમરે કહ્યું હતું કે દેશમાં અનાજ ઉત્પાદનનો નવો રેકોર્ડ ખેડૂતોની મહેનત, વૈજ્ઞાનિકોના કાર્યક્ષમ સંશોધન અને સરકારની ખેડૂત મૈત્રીપૂર્ણ નીતિઓનું પરિણામ છે. આ ઉપરાંત, આઝાદી બાદ ખાદ્યતેલોની માથાદીઠ ઉપલબ્ધતામાં 6 ગણો વધારો જોવા મળ્યો છે.
વર્ષ 2021-22 દરમિયાન 384.98 લાખ ટન તેલીબિયાંનું ઉત્પાદન થયું હતું. રાષ્ટ્રીય ખાદ્ય સુરક્ષા મિશન મુજબ, તેલીબિયાં અને તેલ પામે વનસ્પતિ તેલની ઉપલબ્ધતામાં વધારો કર્યો છે અને ખાદ્ય તેલની આયાતમાં ઘટાડો કર્યો છે. 2021-22 દરમિયાન ચોખાનું કુલ ઉત્પાદન રેકોર્ડ 127.93 મિલિયન ટન રહેવાનો અંદાજ છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષના સરેરાશ 116.44 મિલિયન ટન ઉત્પાદન કરતાં તે 11.49 મિલિયન ટન વધુ છે. 2021-22 દરમિયાન ઘઉંનું ઉત્પાદન રેકોર્ડ 111.32 મિલિયન ટન રહેવાનો અંદાજ છે. તે સરેરાશ 103.88 મિલિયન ટન ઘઉંના ઉત્પાદન કરતાં 7.44 મિલિયન ટન વધુ છે.
