શીખ સમુદાયના દસમા ગુરૂ શ્રી ગુરૂ ગોવિંદ સિંહજીના પુત્રોની શહાદતને માન આપીને વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઇ મોદી દ્વારા દર વર્ષે 26મી ડિસેમ્બર વીર બાલ દિવસ તરીકે ઉજવવાનો કરાયેલ નિર્ણય પ્રશંસનીય છે. શ્રી ગુરુ ગોવિંદ સિંહજીએ શીખ સમુદાયના પાયાને મજબૂત કરવા માટે શહીદીના માર્ગ પર તેમના સમગ્ર પરિવાર અને તેમના જીવનના પ્રિય શીખોનું બલિદાન આપ્યું. ગુરુ ગોવિંદ સિંહજીના મોટા પુત્રો બાબા અજીત સિંહજી(18 વર્ષ) અને બાબા જુઝાર સિંહજી (14 વર્ષ) ચમકૌરના યુદ્ધમાં શહીદ થયા હતા અને નાના પુત્રો બાબા જોરાવર સિંહજી (9 વર્ષ)અને બાબા ફતેહ સિંહજી (7 વર્ષ) સરહિંદમાં જીવતા શહીદ થયા હતા અને ગુરુ ગોવિંદ સિંહજી લડાઈમાં શહીદ થયા હતા. માતા ગુજરીજીએ પણ જેલના કોલ્ડ ટાવરમાં શહીદી વ્હોરી હતી. સર્વ શહીદોની કરુણ શહાદતને હંમેશા યાદ રાખવાની આપણા સૌની ફરજ છે. હું શીખ સાહિબજાદાઓની શહાદતને નમન કરું છું, યુગો સુધી માનવજાતને તેમની શહાદતનું સ્મરણ રહેશે.
બાબા જોરાવર સિંહજી (9 વર્ષ) અને બાબા ફતેહ સિંહજી (7 વર્ષ)ને યુગો સુધી માનવજાતને તેમની શહાદત માટે યાદ રાખશે
બે નાના બાળકોને જીવતા ઈંટોમાં ચણી દેવાયા પરંતુ ધર્મ, સંસ્કૃતિ અને દેશની રક્ષા માટે તેઓ મુઘલો સામે ઝૂક્યા નહી, તેમની વીરતાને શત શત નમન
વર્ષ 1705નો ડિસેમ્બર મહિનો, પોષ માસ, શીખ ઇતિહાસનું તે પૃષ્ઠ છે જેણે ભારતીય ઇતિહાસને સંપૂર્ણપણે બદલી નાખ્યો અને સદીઓ માટે રાજકીય અને સામાજિક વ્યવસ્થા સ્થાપિત કરી. દર વર્ષે જ્યારે પોષ મહિનો શરૂ થાય છે ત્યારે શીખ લોકોના મનમાં ત્યાગની લાગણી જન્મે છે કારણ કે આ પવિત્ર મહિનામાં દશમપિતા સાહેબ શ્રી ગુરુ ગોવિંદ સિંહજીએ અન્યાય, અસમાનતા અને જાતિવાદ સામે લડીને માનવતા અને માનવ અધિકાર માટે લડત આપી હતી. શીખ સમુદાય દર વર્ષે સાહિબજાદાઓ, માતા ગુજરી કૌર અને શહીદ સિંહોની સ્મૃતિને સમર્પિત શહીદ – એ – સફર મેળો દર વર્ષે ઉજવે છે, જ્યાં લાખો લોકો ઉમટી પડે છે. ચમકૌર સાહિબ અને ફતેહગઢ સાહિબમાં શહીદોને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા આપવા લાખો લોકો આવે છે.
1704માં, જ્યારે આનંદપુર સાહિબનો કિલ્લો મુઘલો દ્વારા ઘેરવામાં આવ્યો હતો, ત્યારે ગુરુ ગોવિંદ સિંહજી સાથે કરાર કરવામાં આવ્યો હતો. જ્યારે ગુરુ સાહેબ તેમના પરિવાર સાથે આનંદપુર સાહિબના કિલ્લામાંથી બહાર નીકળ્યા, ત્યારે મુઘલો અને પર્વતીય રાજાઓએ તેમના કરારનો ભંગ કર્યો અને ગુરુ સાહેબનો પીછો શરૂ કર્યો, અને સારસા નદીની નજીક પહોંચતા જ ગુરુ સાહેબ અને તેમની વચ્ચે ભીષણ યુદ્ધ થયું. ગુરુ ગોવિંદ સિંહજીનો આખો પરિવાર સારસા નદીના કિનારે અલગ થાય છે. નાના સાહિબજાદા અને માતા ગુજરીજી એક તરફ જાય છે, મોટા સાહિબજાદા અને ગુરુ ગોવિંદ સિંહજી ચમકૌર સાહિબ તરફ જાય છે. માતા સુંદરી, માતા સાહિબ કૌરજી અન્ય સિંહો સાથે તેઓ દિલ્હી તરફ પ્રયાણ કરે છે. જ્યાં ગુરુ સાહેબનો આખો પરિવાર અલગ થઈ ગયો, આજે તે ગુરુદ્વારા પરિવાર વિછોઝા સાહિબનું સુંદરીકરણ કરાયું છે.
ગુરુ ગોવિંદસિંહ, બાબા અજીત સિંહજી અને બાબા જુઝાર સિંહજી અને કેટલાક સિંહો ચમકૌરની કાચીગઢીમાં પહોંચ્યા જ્યાં લગભગ લાખોની દુશ્મન સેનાએ ગુરુ સાહેબ અને અન્યને ઘેરી લીધા હતા, તે સમયે તેમની સાથે ફક્ત 40 સિંહો હતા. આખો દિવસ યુદ્ધ ચાલતું રહ્યું, જ્યારે સિંહો લડતા લડતા શહીદ થવા લાગ્યા, ત્યારે એક પછી એક બાબા અજીત સિંહ અને બાબા જુઝાર સિંહજીએ ગુરુ સાહેબ પાસેથી યુદ્ધમાં જવાની પરવાનગી લીધી અને દુશ્મનોનો બહાદુરીથી સામનો કર્યો અને ચમકૌરના યુદ્ધમાં શહીદ થયા. આ પોતે જ એક ઉદાહરણ છે કે ગુરુ સાહેબે રાષ્ટ્રની રક્ષા માટે તેમના યુવાન સાહિબજાદાઓને પણ યુદ્ધમાં મોકલવામાં સંકોચ ન કર્યો અને આનાથી સાબિત થયું કે ગુરુ ગોવિંદ સિંહજી તેમના સૈનિકો અને સાહિબજાદાઓ વચ્ચે ભેદ રાખતા નહોતા. ગુરુદ્વારા શ્રી કતલગઢ સાહિબ, ચમકૌર સાહિબ સિંહોની શહાદતની ભૂમિ પર સુશોભિત છે.
જ્યારે બાબા જોરાવર સિંહ અને બાબા ફતેહ સિંહને ઘણી ધમકીઓ અને લાલચ આપવામાં આવી, પરંતુ સાહિબજાદાઓ તેમના શબ્દોથી હટ્યા નહીં. જે બાદ ગુસ્સામાં વઝીર ખાને સાહિબજાદાઓને જીવતા ઈંટમાં ચણી શહીદ કરવાનો નિર્ણય જાહેર કર્યો. આ પ્રસંગે માલેરકોટલાના નવાબ શેર મુહમ્મદ ખાને દરબારમાં નાના સાહિબજાદાઓની તરફેણમાં સૂત્રોચ્ચાર કર્યા હતા . બીજા દિવસે માતા ગુજરીજીએ સાહિબજાદા બાબા જોરાવર સિંહજી અને બાબા ફતિહ સિંહજીને તૈયાર કરીને વઝીર ખાનના દરબારમાં મોકલ્યા, જ્યાં નાના સાહિબજાદાઓને જીવતા ઇંટો માં ચણી શહીદ કરવામાં આવ્યા હતા, નાના સાહિબજાદાઓની શહાદતના સમાચાર સાંભળ્યા પછી માતા ગુજરીજી પણ જઈને ગુરુના ચરણોમાં બેસી ગયા. જે જગ્યાએ છોટે સાહિબજાદે અને માતા ગુજરીજીએ શહીદી મેળવી હતી, તે ગુરુદ્વારા જ્યોતિના રૂપમાં સુશોભિત છે. માત્ર 7 અને 9 વર્ષની વયે રાષ્ટ્રની રક્ષા માટે બલિદાન આપનાર નાના સાહિબજાદાઓની શહાદત દરેકના હૃદયમાં વસી ગઈ છે. ગુરુ ગોવિંદ સિંહજીએ દેશની રક્ષા માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું. તેમના ચાર પુત્રો અને માતા ગુજરીજી પણ વીરગતિ પામ્યા.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઇ મોદી શરૂઆતથી જ માનતા આવ્યા છે કે શીખ ઈતિહાસમાં ગુરુ સાહેબોના બલિદાનની કોઈ સરખામણી નથી, અને તેમણે શીખ ઈતિહાસની હૃદય કંપાવી દે તેવી શહાદતોની વાર્તાઓને વિશ્વ સુધી પહોંચાડવા માટે વિશેષ પગલાં લીધાં. 9 જાન્યુઆરી, 2022 ના રોજ, શ્રી ગુરુ ગોવિંદ સિંહ સાહિબ જીની જન્મજયંતિ દરમિયાન, જાહેરાત કરવામાં આવી હતી કે 7 અને 9 વર્ષના બાળકોની બહાદુરીના ગૌરવપૂર્ણ ઇતિહાસને જન જન સુધી લઈ જવા માટે દર વર્ષે 26 ડિસેમ્બરને ’વીર બાલ દિવસ’ તરીકે ઉજવવામાં આવશે. દેશના દરેક ખૂણે શ્રી ગુરુ ગોવિંદ સિંહ સાહિબની 350મી જન્મજયંતિ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા સમગ્ર ભારતમાં આદર અને આદર સાથે ઉજવવામાં આવી હતી. આ પહેલીવાર હતું જ્યારે મોદીજીએ નવમા ગુરુ શ્રી ગુરુ તેગ બહાદુર જીના 400મા પ્રકાશ પર્વ ઉજવણી એ જ લાલ કિલ્લા પર કરી હતી જ્યાંથી ગુરુજીની શહાદતનો આદેશ આપવામાં આવ્યો હતો.
શીખ ધર્મના પ્રથમ સ્થાપક શ્રી ગુરુ નાનક દેવજીની 550મી જન્મજયંતિની વિશ્વ સ્તરે વડાપ્રધાન નરેન્દ્રભાઇ મોદી દ્વારા ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. આ પણ પ્રથમ વખત હતું જ્યારે સમગ્ર ભારતના રાજ્યપાલશ્રીઓ અને મુખ્યમંત્રીશ્રીઓ અને વિવિધ દેશોના દૂતાવાસોએ પણ શ્રી ગુરુ નાનક દેવજીની જન્મજયંતિની ઉજવણી કરી હતી. દેવજીના 550મા પ્રકાશ પર્વની ભક્તિભાવપૂર્વક ઉજવણી કરવામાં આવી હતી. શીખ ગુરૂઓએ હંમેશા સમગ્ર માનવોના કલ્યાણ, સમાનતા અને માનવતાને સર્વોચ્ચ સ્થાને રાખ્યું અને તેમના સંદેશને જીવંત રાખવા આ સિદ્ધાંતોનું રક્ષણ કરવું એ જ આપણા ગુરુ સાહેબોને સાચી શ્રદ્ધાંજલિ છે.
