જૂના વાહનોને ‘ભંગાર’ કરી નાખવાની ‘સ્ક્રેપીંગ પોલીસી’ને કેન્દ્રિય માર્ગ પરિવહન બાદ નાણા મંત્રાલયે મજુરી આપી દીધાનો નીતિન ગડકરીનો નિર્દેશ
છેલ્લા થોડા સમયથી વિવિધ કારણોસર ભારતીય ઉદ્યોગજગત મંદીનો સામનો કરી રહ્યું છે. તેમાં પણ ખાસ કરીને ઓટોસેકટર પર મંદીની ભારે અસર થવા પામી છે. જેથી, ઓટો સેકટરને ધમધમતું કરવા જૂના વાહનોને ભંગાર કરવાની યોજના કેન્દ્રીય મોદી સરકાર ટુંક સમયમાં લાવી રહી છે. આ યોજના જો યોગ્ય રીતે અમલમાં આવે તો ભંગાર વાહનોમાંથી નીકળતા લોખંડ, એલ્યુમીનીયમ, અને પ્લાસ્ટિકને રીસાયકલ કરીને ઓટો સેકટરમાં ફરીથી ઉપયોગમાં લેવામાં આવશે. જેનાથી નવા વાહનોના ભાવમાં ૨૦ થી ૩૦ ટકાનો ઘટાહો થશે આ ભાવ ઘટાડાથી ઓયો સેકટર ફરીથી ધમધમતુ થશે તેવી વિચારણાથી કેન્દ્ર સરકાર આ પોલીસી લાવી રહી છે. કેન્દ્રિય માર્ગ પરિવહન અને રાજમાર્ગ મંત્રી નીતિન ગડકરીએ તાજેતરમાં કહ્યું હતું કે પ્રસ્તાવિત વાહન સ્ક્રીપિંગ નીતિ અંગે કેબિનેટ ટૂંક સમયમાં નિર્ણય લેશે. કેન્દ્રીય મંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે તેમણે સૂચિત નીતિ અંગે કેબિનેટની ભૂમિકાને મંજૂરી આપી દીધી છે અને નાણાં મંત્રાલયે પણ તેને મંજૂરી આપી દીધી છે. ગડકરીએ એક કાર્યક્રમમાં જણાવ્યું હતું કે, જૂના વાહનોને સ્ક્રેપ કરવા માટેની નીતિ અંગેની કેબિનેટ નોંધ માટે ફાઇલ પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે. નાણામંત્રાલયે તેના પરની નોંધને મંજૂરી આપી દીધી છે.
વધુમાં ઉમેરતાં નીતિન ગડકરીએ કહ્યું હતું કે હવે આ નોંધ સંબંધિત મંત્રાલયોને વહેંચવામાં આવશે અને કેબિનેટ ટૂંક સમયમાં આ અંગે બેઠક બોલાવે તેવી સંભાવના છે. તેમણે કહ્યું કે એક વખત મંજૂરી મળેલ સૂચિત નીતિ ટુ અને થ્રી વ્હીલર્સ સહિતના તમામ વાહનો પર લાગુ થશે. આ નીતિ અગાઉ પ્રધાનમંત્રી કાર્યાલયના નિર્દેશન પર હોદ્દેદારો સાથે પરામર્શ માટે એક બેઠક પણ યોજાઈ હતી.
સ્ક્રેપિંગ નીતિ એ સ્ટીમ્યુલસ પેકેજનો એક ભાગ હોવાનું કહેવાય છે જે ઓઇઓ ક્ષેત્રે માંગ વધારવા માટે ઓઇએમએ સરકાર તરફથી વિનંતી કરી છે. ઓટો ઉદ્યોગ છેલ્લા સતત દસ મહિનાથી નીચેની બાજુથી વલણ ધરાવે છે અને વેચાણને પુનજીર્વિત કરવા માટે બાહ્ય દબાણની અતિ આવશ્યકતા છે. તાજેતરમાં જ, નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારામણે કોર્પોરેટરો માટે ટેક્સ ઘટાડવાની જાહેરાત કરી, જેથી સમગ્ર ક્ષેત્રમાં વૃદ્ધિ થાય. નીતિન ગડકરીએ અગાઉ કહ્યું હતું કે એકવાર સ્ક્રેપિંગ નીતિ મંજૂર થઈ જાય પછી ભારત ઓટોમોબાઈલ મેન્યુફેક્ચરીંગના કેન્દ્ર તરીકે ઉભરી શકે તેમ છે, કારણ કે સ્ક્રેપિંગ સ્ટીલ, એલ્યુમિનિયમ અને પ્લાસ્ટિકમાંથી મળી રહેલી ચાવીરૂપ માલ ફરીથી રિસાયકલ કરવામાં આવશે. જેી નવા વાહનના ભાવમાં ૨૦-૩૦ ટકાનો ઘટાડો શે.
સરકારે મે ૨૦૧૬ માં એક સ્વૈચ્છિક વાહન ફ્લીટ આધુનિકીકરણ કાર્યક્રમનો મુસદ્દો પણ રજૂ કર્યો હતો, જેમાં ૧૦ વર્ષથી વધુ સમયના ૨૮ મિલિયન વાહનોને રસ્તાની બહાર લઇ જવાનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. સેક્રેટરીની એક કમિટીએ કેન્દ્રના આંશિક ટેકાવાળા રાજ્યોની વધુ ભાગીદારી માટે મંત્રાલયને યોજનાને ફરીથી ડિઝાઇન કરવાની ભલામણ કરી છે. સમિતિએ સૂચન કર્યું હતું કે, આ યોજના વાહનોના જીવનને રોકવા માટે કેલિબ્રેટેડ અને તબક્કાવાર નિયમનકારી અભિગમ સાથે જોડાણ કરી શકે છે અને સાથે સાથે ઉત્સર્જનના ધોરણોના કડક અમલીકરણ સાથે અને તે મુજબ સુધારેલા પરામર્શ પેપરને પીએમઓ પર સૈદ્ધાંતિક મંજૂરી આપવામાં આવી છે. તા.૨૬ જુલાઇ, ૨૦૧૯ના રોજ, સરકારે ઇલેક્ટ્રિકલ વાહનોને દત્તક લેવાની કામગીરી ઝડપી બનાવવા માટે ૧૫ વર્ષ કરતા વધુ જૂનાં વાહનોને સ્ક્રેપ કરવાની મંજૂરી આપવા માટે મોટર વાહનના ધારાધોરણમાં સુધારા સૂચિત કર્યા છે. એક મુસદ્દાની સૂચનામાં સરકારે એક વર્ષના વર્તમાન સમયમર્યાદાને બદલે દર છ મહિનામાં ૧૫ વર્ષથી વધુ સમયના વાહનો માટે ફીટનેસ સર્ટિફિકેટ નવીકરણ કરવાની દરખાસ્ત કરી હતી છે. આ જાહેરનામામાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે નવા ખરીદેલા વાહનોને ફક્ત તે જ કેટેગરીમાં જૂના વાહનને કાઢી નાખવા પર નોંધણી પ્રમાણપત્ર માટેની ફી ચુકવણી અને નવા નોંધણી માર્કની સોંપણી માટે છૂટ આપવામાં આવશે.
