- ખેડૂતોના હિસ્સામાં આવતા “રૂપિયા “ને કોઈ અડી નહિ શકે !!!
- ખેડૂતોને ડિજિટલ સેવાઓ થી સંપૂર્ણ શુંસજ્જ કરવા કેન્દ્ર સરકારનો માસ્ટર પ્લાન.
સરકાર ડિજિટલ ઇન્ડિયા ની સાથોસાથ ખેડૂતોને પણ તમામ ડિજિટલ સેવાઓ મળી રહે તે માટે પ્રોત્સાહિત કરી રહી છે. પેલા રાજીવ ગાંધી પણ કહેતા કે ઉપરથી સરકાર એક રૂપિયો મોકલે છે અને નીચે પહોંચતા પહોંચતા માત્ર 15 પૈસા થઈ જાય છે આ ઘટનાનું પુનરાવર્તન ન થાય તે માટે હવે સરકાર સીધેસીધું જ લાભ ખેડૂતોને તેના ખાતામાં મળે તે માટે ડિજિટલ વોલેટ ની સુવિધા વિકસાવી છે. આ સેવામાં સરકાર હવે સબસીડી સીધા જ ખેડૂતોના ખાતામાં જમા કરશે એટલે જે વચેટીયાનો પ્રશ્ન આવતો હતો તે પણ નહીં આવે અને એ તકલીફ અને સમસ્યા પણ નહીં રહે કે ખેડૂતોને ખરા અર્થમાં તેનો લાભ મળે છે કે કેમ ?
આરબીઆઈએ બિન-બેંકોને સેન્ટ્રલ બેંક ડિજિટલ કરન્સી માટે વોલેટ ઇશ્યૂ કરવાની મંજૂરી આપી છે, જેને ઇ – રૂપી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. આર.બી.આઇ એ “પ્રોગ્રામેબલ સિબિડિસી” પણ શરૂ કર્યું છે, જે ખેડૂતોને કૃષિ ઇનપુટ્સ ખરીદવા માટે મર્યાદિત ઉપયોગ માટે જારી કરવામાં આવશે, એક પગલું જે આ પદ્ધતિ દ્વારા ખાતર સબસિડી માટે માર્ગ મોકળો કરી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, સરકાર ખેડૂતોને ખાતર ખરીદવા ડિજિટલ રૂપિયા મોકલી શકે છે. એકવાર ખેડૂત વેપારીને ઇ-રૂપી મોકલી દે, તે રોકડની સમકક્ષ હશે. જો કે, સીબીડીસીનો ઉપયોગ ક્રોસ બોર્ડર પેમેન્ટ માટે અન્ય કેન્દ્રીય બેંકો સાથે ભાગીદારીની જરૂર પડશે. આરબીઆઈના ડેપ્યુટી ગવર્નર ટી રવિશંકરે કહ્યું કે અત્યાર સુધીમાં 46 લાખ વપરાશકર્તાઓ અને 4 લાખ વેપારીઓ દ્વારા 2.2 કરોડ સિબિડિસી ટ્રાન્ઝેક્શન કરવામાં આવ્યા છે.
તેમણે એમ પણ કહ્યું કે બેંક બંધ જૂથમાં ઑફલાઇન સીબીડીસીનું પરીક્ષણ કરી રહી છે, અને તે ટૂંક સમયમાં લોકો માટે ઉપલબ્ધ થશે. બેન્કર્સના મતે, સિબિડિસી બે વિશિષ્ટ વિશેષતાઓ જે યુ.પી.આઇ જેવી અન્ય ડિજિટલ ચૂકવણીઓમાં હાજર નથી તે પ્રોગ્રામેબિલિટી અને અન્ય ડિજિટલ કરન્સી સાથે વેપાર કરવાની ક્ષમતા છે. પ્રોગ્રામેબિલિટી સરકારને નાગરિકોને ડિજિટલ નાણાં મોકલવા અને ચોક્કસ વેપારીઓ સુધી તેનો ઉપયોગ મર્યાદિત કરવામાં સક્ષમ બનાવશે. જ્યારે તેનો ઉપયોગ મૂળ લાભાર્થી પૂરતો મર્યાદિત હોય છે, ત્યારે વેપારીને ચૂકવણી કરવામાં આવે તે પછી તે ચલણ સાથે ઇન્ટરઓપરેબલ બની જાય છે.
તેના વિકાસના પગલાંના ભાગરૂપે, આરબીઆઇ એક એપ વિકસાવશે જે વ્યક્તિઓને હાલની રિટેલ ડાયરેક્ટ સ્કીમ હેઠળ સરકારી સિક્યોરિટીઝમાં રોકાણ કરવાની મંજૂરી આપશે. આરબીઆઈએ એમ પણ કહ્યું કે ગ્રાહકો ડેબિટ કાર્ડને બદલે યુપીઆઈનો ઉપયોગ કરીને કેશ મશીનમાં પૈસા જમા કરાવી શકે છે. હાલમાં, માત્ર બેંકોને જ સિબિડિસી રાખવા માટે વોલેટ્સ ઈશ્યુ કરવા માટે અધિકૃત છે, પરંતુ નોન-બેંક પેમેન્ટ સિસ્ટમ ઓપરેટરોને મંજૂરી આપવાથી ડિજિટલ ચલણના ઉપયોગમાં નોંધપાત્ર વધારો થવાની અપેક્ષા છે.
