નવરાત્રિના સાતમા દિવસે દેવી કાલિકાની પૂજા કરવાનો નિયમ છે. માતા કાલી તેના ભક્તોને ભય અને અકાળ મૃત્યુથી બચાવે છે. નવરાત્રિનો સાતમો દિવસ મા કાલરાત્રિની આરાધના માટે સમર્પિત છે. તે મા દુર્ગાનું લાલ સ્વરૂપ પણ છે જેનું પાત્ર કાળું છે, તેથી તેને મા કાલી અથવા કાલિકા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. માતાનું આ સ્વરૂપ ખૂબ જ ભયંકર છે, પરંતુ ભક્તો માટે ખૂબ જ શુભ છે. એવું માનવામાં આવે છે કે મા કાલીની પૂજા કરવાથી વ્યક્તિના તમામ પ્રકારના ભય દૂર થાય છે.તેથી જ મા કાલીનું પૂજન કરવામાં આવે છે.
નવરાત્રીનો સાતમો દિવસ એટલે દેવી કાલરાત્રીની આરાધનાનો દિવસ . માતા કાલરાત્રિની પૂજા કરવાથી સાધકને તમામ પ્રકારની સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત થાય છે. મા કાલરાત્રિની પૂજા ખાસ કરીને તંત્ર મંત્રના અભ્યાસીઓમાં પ્રચલિત છે. આ જ કારણ છે કે મધ્યરાત્રિએ મા કાલરાત્રિની પૂજા કરવાનો નિયમ છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે મા કાલીનું પૂજન કરવાથી અકાળ મૃત્યુના ભયથી મુક્તિ મળે છે. કારણ કે મા કાલરાત્રિ અનિષ્ટનો નાશ કરનાર છે, તેને હિંદુ ધર્મમાં શૌર્ય અને હિંમતનું પ્રતીક માનવામાં આવે છે.
મા દુર્ગાની સાતમી શક્તિ કાલરાત્રી તરીકે ઓળખાય છે. આ દિવસે સાધકનું મન ‘સહસ્રાર’ ચક્રમાં રહે છે. આ માટે બ્રહ્માંડની તમામ સિદ્ધિઓના દ્વાર ખુલવા લાગે છે. કાલી, મહાકાલી, ભદ્રકાલી, ભૈરવી, મૃત્યુ-રુદ્રાણી, ચામુંડા, ચંડી અને દુર્ગા – દેવી કાલરાત્રિને માતાના અનેક વિનાશકારી સ્વરૂપોમાંના એક તરીકે વ્યાપકપણે ગણવામાં આવે છે. રૌદ્રી, ધૂમ્રવર્ણ એ કાલરાત્રી માના અન્ય ઓછા જાણીતા નામો પૈકી એક છે.
મા કાલી અને કાલરાત્રીના ઉપયોગો એકબીજાના પૂરક છે, જો કે આ બે દેવીઓને કેટલાક લોકો અલગ-અલગ એન્ટિટી માને છે. ડેવિડ કિન્સલે અનુસાર, 600 એડી આસપાસ હિંદુ ધર્મમાં કાલીનો ઉલ્લેખ એક અલગ દેવી તરીકે કરવામાં આવ્યો છે. કાલરાત્રિને મહાભારતમાં (લગભગ 3200 બીસી) વર્તમાન કાલી તરીકે વર્ણવવામાં આવી છે.દેવીના આ સ્વરૂપમાં, તમામ રાક્ષસો, ભૂત, પ્રેત, પિશાચ અને નકારાત્મક શક્તિઓનો નાશ થાય છે, જે તેમની હાજરીથી ભાગી જાય છે.
સહસ્ત્ર ચક્રમાં સ્થિત સાધકનું મન સંપૂર્ણ રીતે મા કાલરાત્રિના સ્વરૂપમાં હોય છે. તે તેમને મળવાના ગુણો (સિદ્ધિઓ અને દાન, ખાસ કરીને જ્ઞાન, શક્તિ અને સંપત્તિ) નો ભાગીદાર બને છે. તેના તમામ પાપો અને વિઘ્નો નાશ પામે છે અને શાશ્વત જગતની પ્રાપ્તિ થાય છે.
