- છેલ્લા બે વર્ષમાં કઠોળના ઓછા સ્થાનિક ઉત્પાદનને કારણે દેશમાં તેની કિંમતો ઉંચી રહી: આ વર્ષે તુવેર, અડદ અને મગ જેવા કઠોળનું ધોમ ઉત્પાદન થવાના એંધાણ
National News : રેકોર્ડ ઊંચા ભાવો અને સામાન્ય કરતાં વધુ ચોમાસાના વરસાદની આગાહીને કારણે ભારતમાં કઠોળનો વાવેતર વિસ્તાર ખરીફ સિઝનમાં વધવાની ધારણા છે. છેલ્લા બે વર્ષમાં કઠોળના નીચા સ્થાનિક ઉત્પાદને દેશમાં ભાવ ઊંચા રાખ્યા છે, ગ્રાહકો તુવેર દાળ માટે પ્રતિ કિલો રૂ. 180-200 ચૂકવે છે. આગામી ખરીફ સિઝનમાં તુવેર, અડદ અને મગ જેવા કઠોળનો વિસ્તાર વધવાની ધારણા છે.
વેપાર અને ઉદ્યોગના નિષ્ણાતોએ જણાવ્યું હતું કે રેકોર્ડ ઊંચા ભાવ અને સામાન્ય કરતાં વધુ ચોમાસાના વરસાદની આગાહી ખેડૂતોને આ મુખ્ય ખરીફ કઠોળ તરફ આકર્ષિત કરશે, કારણ કે સોયાબીનમાંથી વળતર અપેક્ષા કરતાં ઓછું રહ્યું છે. છેલ્લા બે વર્ષમાં કઠોળના ઓછા સ્થાનિક ઉત્પાદનને કારણે દેશમાં તેની કિંમતો ઉંચી રહી છે. આયાત ડ્યુટી દૂર કરવાના સરકારના પગલાથી પણ ખાસ ફાયદો થયો નથી. તુવેર દાળ માટે ગ્રાહકો 180-200 રૂપિયા પ્રતિ કિલો ચૂકવી રહ્યા છે. 2023 ની ખરીફ સિઝનમાં કઠોળનો વાવેતર વિસ્તાર અગાઉના વર્ષની સરખામણીમાં 5.4% ઘટીને 123.57 લાખ હેક્ટર થયો હતો, કારણ કે નિર્ણાયક વાવણીની મોસમમાં વિલંબિત અને ઓછો વરસાદ થયો હતો.
પાક માટે આ વર્ષ કેવું રહેશે
આ વર્ષે ઉદ્યોગને તુવેરના પાક હેઠળના વાવેતર વિસ્તારમાં 10-15%ના વધારાની અપેક્ષા છે. મહારાષ્ટ્રના લાતુરના પલ્સ પ્રોસેસર નીતિન કલંત્રીએ જણાવ્યું હતું કે, “અમે આશા રાખીએ છીએ કે જો સારો વરસાદ થાય તો ખેડૂતો આ વર્ષે સોયાબીનથી તુવેરની ખેતી તરફ વળી શકે છે. આ વર્ષે તેઓને તુવેરના લાભકારી ભાવ મળી રહ્યા છે, જ્યારે “સોયાબીનના ભાવ નીચા છે. ”
ગયા વર્ષે ખેડૂતોને સોયાબીનમાંથી સારા વળતરની આશા હતી. સોયાબીન પસંદ કરવા માટે મોડો અને ઓછો વરસાદ પણ એક કારણ હતું, જે તુવેર કરતાં ઓછા સમયગાળાનો પાક છે, જેને વધુ ભેજની જરૂર છે. ભારતીય હવામાન વિભાગ એ આ વર્ષે સરેરાશ કરતાં વધુ ચોમાસાના વરસાદની આગાહી કરી છે કારણ કે તે લા નીના હવામાનની ઘટનાના ઉદભવની અપેક્ષા રાખે છે, જે સામાન્ય રીતે ભારતીય ચોમાસાના વરસાદની તરફેણ કરે છે.
ઑસ્ટ્રેલિયાના હવામાનશાસ્ત્રના જણાવ્યા પ્રમાણે
ઑસ્ટ્રેલિયાના હવામાનશાસ્ત્ર બ્યુરોએ મંગળવારે જણાવ્યું હતું કે અલ નીનો હવામાનની ઘટના, જે 2023 માં ભારતના ઘણા ભાગોમાં દુષ્કાળ જેવી સ્થિતિનું મુખ્ય કારણ હતું, તે સમાપ્ત થઈ ગયું છે. કઠોળના ઓછા ઉત્પાદને કોમોડિટીની સ્થાનિક જરૂરિયાતને પહોંચી વળવા માટે ભારતની આયાત પર નિર્ભરતામાં વધારો કર્યો છે.
મુંબઈ સ્થિત કઠોળના આયાતકાર સતીશ ઉપાધ્યાયે જણાવ્યું હતું કે, “જો કે વાવણીના ઈરાદા વિશે ટિપ્પણી કરવી ખૂબ જ વહેલું છે, દરેકને આશા છે કે અરહર અને અડદના વાવેતર હેઠળના વિસ્તારમાં સારો વધારો થશે કારણ કે ખેડૂતોને ખૂબ સારા ભાવ મળ્યા છે.” “જો કે, બધું વાસ્તવિક વરસાદની સ્થિતિ પર નિર્ભર રહેશે.” સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે રાજ્ય સરકારો ખેડૂતોને કઠોળની ખેતી કરવા પ્રોત્સાહિત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે. કઠોળ ઉદ્યોગના એક સૂત્રએ નામ ન આપવાની શરતે જણાવ્યું હતું કે, કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોએ ખેડૂત ઉત્પાદક કંપનીઓને તેમના ખેડૂતોને વધુ કઠોળની વાવણી કરવાની સલાહ આપવા જણાવ્યું છે.
કેટલીક બિયારણ કંપનીઓએ પણ પુષ્ટિ કરી છે કે તેઓ ખેડૂતો આ ખરીફ સિઝનમાં કઠોળના પાક હેઠળનો વિસ્તાર વધારશે તેવી અપેક્ષા રાખે છે. સ્થાનિક માંગ અને પુરવઠા વચ્ચેના અંતરને દૂર કરવા માટે, ભારતે કઠોળની ડ્યુટી ફ્રી આયાતને મંજૂરી આપવી પડી. પ્રથમ વખત, ભારત સરકારે પુરવઠો વધારવા માટે ચણા દાળની ભારત દાળ બ્રાન્ડ હેઠળ કઠોળની પોતાની બ્રાન્ડ પણ લોન્ચ કરી.
