નવરાત્રીનો ચોથો દિવસ માતા કુષ્માંડાને સમર્પિત છે. પૌરાણિક માન્યતાઓ અનુસાર, જ્યારે આખું વિશ્વ અંધકારમાં ડૂબી ગયું હતું, ત્યારે માતા કુષ્માંડાએ પોતાના મધુર સ્મિતથી સૃષ્ટિની રચના કરી હતી.
માતા કુષ્માંડાનું સ્વરૂપ
તેમના શરીરનું તેજ પણ સૂર્ય સમાન છે, તેમની તેજ તેની સાથે સરખાવી શકાય છે. તેમની તેજ અને પ્રકાશથી દસ દિશાઓ પ્રકાશિત થઈ છે. માતા અષ્ટભુજાદેવી તરીકે પણ ઓળખાય છે. તેમના સાત હાથોમાં અનુક્રમે કમંડલુ, ધનુષ્ય, બાણ, કમળનું ફૂલ, અમૃત ભરેલું વાસણ, ચક્ર અને ગદા છે. આઠમા હાથમાં એક માળા છે જે તમામ સિદ્ધિઓ અને સંપત્તિ આપે છે અને તેનું વાહન સિંહ છે.
પુજાવિધિ
કુષ્માંડાની પૂજામાં કુમકુમ, મૌલી, અક્ષત, સોપારી, કેસર અને શ્રૃંગાર વગેરે ભક્તિભાવથી ચઢાવો. જો સફેદ કોળું અથવા કુમ્હરા હોય તો તેને માતાને અર્પણ કરો, પછી દુર્ગા ચાલીસાનો પાઠ કરો અને અંતે ઘીનો દીવો અથવા કપૂરથી મા કુષ્માંડાની આરતી કરો.આરતી પછી તે દીવો આખા ઘરમાં પ્રગટાવો, આવું કરવાથી ઘરમાંથી નકારાત્મકતા દૂર થાય છે. હવે તમારા પરિવારની સુખ, સમૃદ્ધિ અને મુશ્કેલીઓથી રક્ષણ માટે માતા કુષ્માંડાના આશીર્વાદ લો. જો અપરિણીત છોકરીઓ કુષ્માંડાની પૂજા કરે છે, તો તેમને તેમની પસંદગીનો વર મળે છે. પરિણીત મહિલાઓને અમર્યાદિત સૌભાગ્ય મળે છે.
માતા કુષ્માંડાનું પ્રિય ભોજન
પૂજા સમયે મા કુષ્માંડાને હલવો,માલપુઆનો પ્રસાદ ચઢાવવો જોઈએ અને આ પ્રસાદ જાતે જ ખાવો જોઈએ અને બ્રાહ્મણોને પણ દાન કરવું જોઈએ.
માતા કુષ્માંડાનું પ્રિય ફૂલ અને રંગ
માતા કુષ્માંડાને લાલ રંગ પસંદ છે, તેથી પૂજા દરમિયાન તેમને લાલ રંગના ફૂલ જેમ કે જાસુદ, લાલ ગુલાબ વગેરે અર્પણ કરી શકાય છે, તેનાથી દેવી પ્રસન્ન થાય છે.
