- આ કંપનીએ ઘડિયાળથી લઈને કોચ સુધીનું બધું જ બનાવ્યું, પહેલું બેલેટ બોક્સ પણ આ કંપનીએ જ બનાવ્યું… પરંતુ તે આ રીતે બરબાદ થઈ ગયું.
Offbeat : કેટલાક દાયકાઓ પહેલા સુધી, આ કંપનીનું નામ ભારતના દરેક ઘરોમાં જાણીતું હતું. કંપનીએ ઘડિયાળો, રેફ્રિજરેટર્સ, સ્કૂટર અને ટ્રેનના કોચ સહિત વિવિધ ક્ષેત્રોમાં વિસ્તરણ કર્યું હતું. જોકે, ગેરવહીવટનો ભોગ બનીને 1995માં કંપનીને બંધ કરવી પડી હતી.
આ દિવસોમાં આવનારી લોકસભાની ચૂંટણીને લઈને ચારે તરફ ઉત્તેજના જોવા મળી રહી છે. ચૂંટણી પંચે ચૂંટણીની તારીખ જાહેર કરી દીધી છે. લોકસભાની ચૂંટણી 19 એપ્રિલથી 1 જૂન સુધી સાત તબક્કામાં યોજાશે. હવે ચૂંટણી ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીન દ્વારા યોજવામાં આવે છે, પરંતુ અગાઉ સ્લિપ એટલે કે બેલેટ પેપર દ્વારા ચૂંટણી યોજાતી હતી. ઈલેક્ટ્રોનિક વોટિંગ મશીનના આગમન પહેલા બેલેટ બોક્સમાં બેલેટ પેપર નાખીને ચૂંટણી કરાવવામાં આવતી હતી. 1952માં યોજાયેલી પ્રથમ સામાન્ય ચૂંટણીમાં મતપેટીનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો હતો, જે 1942માં હૈદરાબાદની નિઝામ સરકાર અને મેસર્સ ઓલવિન એન્ડ કંપની વચ્ચેના સંયુક્ત સાહસ તરીકે શરૂ કરવામાં આવી હતી.
કેટલાક દાયકાઓ પહેલા સુધી, આ કંપનીનું નામ ભારતના દરેક ઘરોમાં જાણીતું હતું. કંપનીએ ઘડિયાળો, રેફ્રિજરેટર્સ, સ્કૂટર અને ટ્રેનના કોચ સહિત વિવિધ ક્ષેત્રોમાં વિસ્તરણ કર્યું હતું. જોકે, ગેરવહીવટનો ભોગ બનીને 1995માં કંપનીને બંધ કરવી પડી હતી. ચાલો જાણીએ કે આ કંપની કેવી રીતે સફળતાના શિખરો પર પહોંચી.
કંપનીની શરૂઆત કેવી રીતે થઈ?
તેની સ્થાપના વર્ષ 1942માં નિઝામની હૈદરાબાદ સરકાર અને મેસર્સ ઓલવિન કંપની વચ્ચેના સંયુક્ત સાહસ તરીકે કરવામાં આવી હતી. તે શરૂઆતમાં હૈદરાબાદ ઓલવિન મેટલ વર્ક્સ તરીકે ઓળખાતું હતું અને હૈદરાબાદ રાજ્ય રેલ્વે માટે એલ્બિયન CX9 બસો એસેમ્બલ કરી હતી. આ કંપનીએ 1952માં દેશની પ્રથમ સામાન્ય ચૂંટણી માટે મતપેટી બનાવવાનું કામ કર્યું હતું. 1969 માં, ગેરવહીવટની ફરિયાદો પછી, રાજ્ય સરકારે તેનું નિયંત્રણ કર્યું. આ પછી ઓલ્વિને ઘણા સેક્ટરમાં પોતાનો બિઝનેસ વિસ્તાર્યો. કંપનીએ રેફ્રિજરેટર્સનું ઉત્પાદન શરૂ કર્યું અને ટૂંક સમયમાં જ તેમાં પોતાની સ્થાપના કરી.
ઘણા પ્રકારના ધંધામાં નસીબ અજમાવ્યું
ગોદરેજ અને કેલ્વિનેટર જેવી બ્રાન્ડ્સ હોવા છતાં, ઓલવિન દેશભરમાં તેની છાપ બનાવવામાં સફળ રહી હતી. તેના રેફ્રિજરેટર્સ ટકાઉપણું અને ઊર્જા કાર્યક્ષમતા માટે જાણીતા હતા. 1981માં, ઓલવિને જાપાનના સેઇકો સાથે મળીને ઘડિયાળના બજારમાં પ્રવેશ કર્યો. કંપનીની ઘડિયાળો તેમની અદભૂત ડિઝાઇન અને વિશ્વસનીય મિકેનિઝમ્સને કારણે ટૂંક સમયમાં લોકપ્રિય બની ગઈ. ગુણવત્તા અને નવીનતાના આધારે તેને દરેક ઘરમાં ઓળખ મળી. આટલું જ નહીં, ઓલવિને ઓટોમોબાઈલ અને કોચ બિલ્ડિંગમાં પણ સાહસ કર્યું. 1983માં, ઓલ્વિને જાપાની કંપની નિસાન સાથે મળીને હળવા કોમર્શિયલ વાહનોનું ઉત્પાદન કરવાનું શરૂ કર્યું, પરંતુ તે સફળ ન થયું. સ્કૂટર માર્કેટમાં પણ કંપનીને ખાસ સફળતા મળી નથી.
આ રીતે કંપની પડી ભાંગી
ઓલવિન કંપનીની અંદર ઘણી ગરબડ ચાલી રહી હતી. તેનું કારણ ગેરવહીવટ તેમજ ખરાબ નિર્ણયો હતા. કંપની બદલાતા સમય સાથે પોતાને અનુકૂલિત કરવામાં અસમર્થ હતી. જ્યારે ક્વાર્ટઝ ટેકનોલોજી ઝડપથી ઉભરી રહી હતી, ત્યારે કંપનીએ યાંત્રિક ઘડિયાળોમાં ભારે રોકાણ કર્યું હતું. તેમજ સરકારી અધિકારીઓની ઉદાસીનતા અને રાજકીય દખલગીરીના કારણે કંપનીની કામગીરીને અસર થઈ હતી. 1990 ના દાયકા સુધીમાં, કંપનીની ખોટ વધી ગઈ હતી અને તેની રોકડ સમાપ્ત થવા લાગી હતી. આખરે તે 1995 માં બંધ થઈ ગયું. તેના જુદા જુદા વિભાગો વિવિધ કંપનીઓને વેચવામાં આવ્યા હતા. રેફ્રિજરેટર ડિવિઝન વોલ્ટાસ દ્વારા ખરીદવામાં આવ્યું હતું જ્યારે વોચ ડિવિઝન બંધ કરવામાં આવ્યું હતું.
