વ્હેલ શાર્ક એક ખૂબ જ અસામાન્ય પ્રાણી છે. વ્હેલની જેમ, તેઓ કદમાં મોટા હોય છે. પરંતુ આ વ્હેલ નથી. તેમની વસ્તી ઝડપથી ઘટી રહી છે જ્યારે તેનું કારણ પણ ઓછું રસપ્રદ નથી. તેનું કારણ સ્ત્રી અને પુરુષ વચ્ચેનો ખાસ તફાવત છે.
વિશ્વના અનેક પ્રાણીઓને બચાવવાથી માત્ર એક પ્રજાતિને જ બચાવી શકાતી નથી, પરંતુ તે પ્રજાતિ પર નિર્ભર જીવતંત્ર અને જૈવવિવિધતાને પણ જાળવી શકાય છે. આ પ્રાણીઓમાં એક નામ મહાસાગરોની વ્હેલ શાર્ક છે. લુપ્તપ્રાય વ્હેલ શાર્ક: વ્હેલ પરના અભ્યાસો દર્શાવે છે કે તેમના ઘટાડા અથવા લુપ્ત થવાનું કારણ કંઈક વિચિત્ર છે અને આ કારણ જાણવાથી વૈજ્ઞાનિકોને તેમના સંરક્ષણમાં મદદ મળશે.
વ્હેલ શાર્ક જેવા પ્રાણીઓની ઉંમર તેમની વસ્તીની વૃદ્ધિ સાથે ગાઢ રીતે સંબંધિત છે. રસપ્રદ રીતે, એવું જાણવા મળ્યું છે કે માત્ર નર અને માદા વ્હેલ શાર્કની ઉંમરમાં જ તફાવત નથી, તેમના વિકાસ દરમાં પણ તફાવત છે. નર વ્હેલ શાર્ક ઝડપથી વધે છે, જ્યારે માદા વ્હેલ ધીમે ધીમે વધે છે.
વ્હેલ શાર્ક સમુદ્રની ઊંડાઈમાં ફિલ્ટર ફીડિંગ જીવો છે. નર અને માદા વ્હેલ શાર્ક બાળપણમાં સમાન દરે વધે છે, જે સામાન્ય રીતે દર વર્ષે 20-30 સે.મી. પરંતુ આ પછી, નર વ્હેલ શાર્કનો વિકાસ દર માદાઓની તુલનામાં થોડો વધે છે. એટલે કે દસ વર્ષ પછી, નર વ્હેલનું કદ ઝડપથી વધે છે જ્યારે માદા વ્હેલ ધીમે ધીમે વધે છે.
આ વ્હેલ શાર્કના પ્રજનનને પણ અસર કરે છે. પુરૂષો 30 વર્ષની ઉંમર સુધીમાં સંતાન પ્રાપ્ત કરવા સક્ષમ બને છે અને 8 મીટર ઊંચા બને છે. માદા વ્હેલ શાર્ક 50 વર્ષની ઉંમરે આ તબક્કે પહોંચવામાં સક્ષમ હોય છે અને ત્યાં સુધીમાં તેમનું કદ 14 મીટર સુધી પહોંચી જાય છે.
વ્હેલ શાર્કની ઉંમર 100 થી 150 વર્ષ છે. આમાંની સૌથી લાંબી શાર્ક 18 મીટર લાંબી છે. જર્નલ ફ્રન્ટિયર્સ ઇન મરીન સાયન્સમાં પ્રકાશિત થયેલા અભ્યાસ મુજબ, માદા વ્હેલ શાર્ક એક સમયે 300 થી વધુ બાળકોને જન્મ આપે છે. તેમના મોટા શરીરને કારણે તેઓ નાના બાળકોને લાંબા સમય સુધી પોતાના શરીરની અંદર રાખે છે.
તે સ્પષ્ટ છે કે નર અને માદા વ્હેલ શાર્કનો વિકાસ દર અલગ છે. તેમનો અભ્યાસ સંપૂર્ણ કાર્ય નથી કારણ કે તેમની માહિતી તેમના મૃતદેહોના અભ્યાસ પરથી મેળવવામાં આવે છે. ત્યાંથી મળેલ શબ પણ એક વ્હેલ શાર્કનું હતું જે અસાધારણ રીતે મૃત્યુ પામી હતી જેના કારણે સ્પષ્ટ અને સાચી માહિતી મળી શકી નથી.
વ્હેલ શાર્ક વિશે સૌથી રસપ્રદ બાબત એ છે કે તેમનું નામ. વિશાળ પ્રાણીઓ હોવા છતાં, તેઓ વ્હેલ નથી. આ ફિલ્ટર ફીડિંગ શાર્ક છે જે દરિયાનું પુષ્કળ પાણી તેમના મોટા મોઢામાં લે છે, જેના દ્વારા નાના અને અન્ય પ્રાણીઓ ફિલ્ટર થાય છે અને તેમનો ખોરાક બને છે.તેઓ વિશ્વની સૌથી મોટી માછલી તરીકે ઓળખાય છે.
ફિલ્ટર ફીડર હોવાને કારણે, વ્હેલ શાર્કની ખાવાની રીત અલગ છે. તે ન તો કાંઈ કરડે છે કે ન તો ચાવે છે. તેમના ગિલ્સ દ્વારા, તેઓ એક કલાકમાં 6 હજાર લિટર પાણી ફિલ્ટર કરે છે. તેમનું મોં ચાર ફૂટ પહોળું ખુલી શકે છે, પરંતુ તેમના દાંત નાના છે તેથી તેઓ માત્ર નાની માછલીઓ અથવા પ્રાણીઓ જ ખાઈ શકે છે.
વ્હેલ શાર્ક ગરમ તાપમાનવાળા મહાસાગરોમાં જોવા મળે છે. આ ઉપરાંત તેઓ ભૂમધ્ય સમુદ્રમાં પણ જોવા મળે છે. તેઓ એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવા માટે હજારો માઈલની મુસાફરી કરે છે, પરંતુ તેમની તરવાની ઝડપ 3 માઈલ પ્રતિ કલાક છે. આ કારણે તેમનો શિકાર પણ સરળ બને છે અને આ જ કારણ છે કે તેમની સંખ્યા ઝડપથી ઘટી રહી છે.
