દર વર્ષે લાખો રોપાઓ વાવવામાં આવે છે, પરંતુ કમનસીબી એ છે કે એની યોગ્ય જાળવણી થતી નથી. એટલે વૃક્ષારોપણ કરનારને જો પૂછવામાં આવે કે ગયા વર્ષના છોડમાંથી હાલ કેટલા છોડ બચ્યા છે, તો તેની પાસે કોઈ જવાબ નહિ હોય. એટલા માટે એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે છેલ્લા એક દાયકામાં વિશ્વમાં જેટલા વૃક્ષો કાપવામાં આવ્યા છે તેની ભરપાઈ કરવા માટે આગામી 10 વર્ષ સુધી દર વર્ષે ચાર અબજ વૃક્ષો વાવવા પડશે.
હકીકત એ છે કે 2015 અને 2020 ની વચ્ચે, ભારતે સરેરાશ 6,68,400 હેક્ટર જંગલો ગુમાવ્યા. વર્ષ 2018 પછી, પર્યાવરણ મંત્રાલયે વિકાસના નામે 88,903 હેક્ટર જંગલની જમીનનો ઉપયોગ બદલ્યો છે. જંગલમાં આવી રહેલા આવા જોખમોને કારણે વનવાસીઓને સૌથી વધુ નુકસાન થાય છે. વૃક્ષોની હજારો પ્રજાતિઓ લુપ્ત થઈ રહી છે અને જંગલી પ્રાણીઓની સંખ્યામાં સતત ઘટાડો થઈ રહ્યો છે. હિમાલયના હિમનદીઓ સૂકવવા લાગે છે. પરંતુ આ આંકડાઓથી નિરાશ થવાની જરૂર નથી. આપણી આસપાસ હજુ પણ એવા સેંકડો લોકો છે જેઓ જવાબદારીપૂર્વક વૃક્ષો વાવે છે તેમજ દર વર્ષે તેની સંભાળ રાખે છે. જે છોડ સુકાઈ જાય છે, તેમની જગ્યાએ નવા રોપે છે.
આ ઉપરાંત વિવિધ રાજ્ય સરકારો પણ વૃક્ષારોપણ અભિયાન ચલાવી રહી છે. આટલા પ્રયત્નો છતાં પર્યાવરણીય ધોરણ મુજબ ઓછામાં ઓછા 33 ટકા જંગલો હોવા જોઈએ. પરંતુ આપણા દેશમાં માત્ર 22 ટકા વિસ્તાર જ જંગલ છે.
તેથી જ પર્યાવરણ સંરક્ષણ અભિયાનમાં લોકોને સાથે લઈને આવા સ્થળોએ વૃક્ષારોપણ કરવું જરૂરી છે, જ્યાં લોકો દર વર્ષે વૃક્ષારોપણની જવાબદારી લઈ શકે. જો વાવેલા રોપાઓની કાળજી લેવામાં નહીં આવે તો લાખો વૃક્ષો વાવ્યા પછી પણ પર્યાવરણની તંદુરસ્તી સુધારવાનો પડકાર બની રહેશે.
બીજી તરફ કોઈ પણ કાર્યક્રમમાં નેતાઓ વૃક્ષારોપણ કરતા હોય તેવા ફોટો પ્રસિદ્ધ કરાવે છે. ઉપરાંત અમુક સંસ્થાઓ પણ વૃક્ષારોપણ કરવાની પ્રસિદ્ધિ કરાવે છે. પણ આ વૃક્ષોનું જતન થતું ન હોય, એટલે જો જતન જ ન કરવું હોય તો વૃક્ષારોપણ કરવાનો કોઈ અર્થ જ રહેતો નથી. એટલે હવે પહેલા જતનનો સંકલ્પ બાદમાં જ વૃક્ષારોપણ કરવું જોઈએ.
