આજે મૌની અમાસ એટલે કે 9 ફેબ્રુઆરી છે. હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ, મૌની અમાસ માઘ મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની અમાસ તિથિએ ઉજવવામાં આવે છે. મૌની અમાસને માઘી અમાવસ્યા તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.
માન્યતા અનુસાર અમાસના દિવસે સ્નાન અને દાનનું વિશેષ મહત્વ છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે મૌની અમાસના દિવસે વ્રત રાખવામાં આવે છે અને તેને સફળ બનાવવા માટે કથા વાંચવામાં આવે છે. તો ચાલો જાણીએ એ વાર્તા વિશે.
મૌની અમાસ કથા
ઘણા સમય પહેલાની વાત છે. કાંચીપુરી નામના નગરમાં દેવસ્વામી નામનો બ્રાહ્મણ રહેતો હતો. તેમને 7 પુત્રો અને એક પુત્રી હતી. તેમની પુત્રીનું નામ ગુણવતી અને પત્નીનું નામ ધનવતી હતું. તેણે તેના તમામ પુત્રોના સાથે લગ્ન કર્યા. તે પછી મોટા પુત્રને તેની પુત્રી માટે યોગ્ય વર શોધવા શહેરની બહાર મોકલવામાં આવ્યો. તેણે પોતાની દીકરીની કુંડળી જ્યોતિષને બતાવી. તેણે કહ્યું કે છોકરીના લગ્ન થતાં જ તે વિધવા થઈ જશે. આ સાંભળીને દેવસ્વામી દુઃખી થયા. ત્યારે જ્યોતિષે તેને એક ઉપાય જણાવ્યો. કહ્યું કે સિંહલદ્વીપમાં સોમા નામની એક ધોબી છે. જો તે ઘરે આવીને પૂજા કરશે તો કુંડળીમાં રહેલો આ દોષ દૂર થઈ જશે. આ સાંભળીને દેવસ્વામીએ તેમના સૌથી નાના પુત્રને તેમની પુત્રી સાથે સિંહલદ્વીપ મોકલ્યા. બંને સમુદ્ર કિનારે પહોંચ્યા અને તેને પાર કરવાનો રસ્તો શોધવા લાગ્યા. જ્યારે કોઈ ઉકેલ ન મળ્યો, ત્યારે તેઓ ભૂખ્યા અને તરસ્યા એક વડના ઝાડ નીચે આરામ કરવા લાગ્યા.
એ ઝાડ પર ગીધનો એક પરિવાર રહેતો હતો. જ્યારે ગીધના બાળકોએ આ બેને દિવસભર ભૂખ્યા અને તરસ્યા જોયા તો તેઓ પણ દુઃખી થવા લાગ્યા. જ્યારે ગીધ બાળકોને તેમની માતા દ્વારા ખોરાક આપવામાં આવ્યો ત્યારે બાળકોએ તે ખોરાક ન ખાધો અને તે ભાઈ-બહેનો વિશે કહેવાનું શરૂ કર્યું. તેમની વાત સાંભળીને ગીધની માતાને દયા આવી. તેણે ઝાડ નીચે બેઠેલા ભાઈ અને બહેનને ભોજન આપ્યું અને કહ્યું કે તે તેમની સમસ્યાનું સમાધાન કરશે. આ સાંભળીને બંનેએ ભોજન લીધું. બીજા દિવસે સવારે ગીધની માતા બંનેને સોમાના ઘરે લઈ ગઈ. તેઓ તેને ઘરે લઈ આવ્યા. સોમાએ પૂજા કરી. પછી ગુણવતીના લગ્ન થયા, પરંતુ લગ્ન થતાં જ તેના પતિનું અવસાન થયું. પછી સોમાએ ગુણવતીને પોતાના પુણ્યનું દાન કર્યું, જેના પછી તેના પતિ ફરીથી જીવિત થયા.
આ પછી સોમા સિંહલદ્વીપ આવી, પરંતુ સદ્ગુણોના અભાવને કારણે તેનો પુત્ર, પતિ અને જમાઈ મૃત્યુ પામ્યા. તેના પર સોમાએ નદી કિનારે પીપળના ઝાડ નીચે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરી. પૂજા દરમિયાન તેમણે પીપળના ઝાડની 108 વાર પરિક્રમા કરી હતી. આ પૂજા દ્વારા તેણીને પુણ્ય પ્રાપ્ત થયું અને તેના પ્રભાવથી તેનો પુત્ર, પતિ અને જમાઈ જીવિત થયા. તેનું ઘર પૈસા અને અનાજથી ભરેલું હતું. એવું માનવામાં આવે છે કે ત્યારથી મૌની અમાસના દિવસે પીપળના વૃક્ષ અને ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા થવા લાગી.
મૌની અમાસ પૂજા વિધિ
મૌની અમાસના દિવસે સવાર-સાંજ સ્નાન કરતા પહેલા સંકલ્પ કરવો. સૌપ્રથમ માથા પર પાણી લગાવીને પ્રણામ કરો અને પછી સ્નાન શરૂ કરો. સ્નાન કર્યા પછી સૂર્યને કાળા તલ મિશ્રિત કરીને અર્ઘ્ય ચઢાવો. આ પછી, સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરો અને પછી મંત્રોનો જાપ કરો. મંત્ર જાપ કર્યા પછી વસ્તુઓનું દાન કરો. જો તમે ઈચ્છો તો આ દિવસે પાણી અને ફળોનું સેવન કરીને વ્રત રાખી શકો છો.
