- પ્રથમ તબ્બકામાં 100 મેગા વોટની ક્ષમતા વિકસાવવામાં આવશે.
સરકાર ગ્રીન હાઇડ્રોજનનો સંગ્રહ તરીકે ઉપયોગ કરીને ચોવીસ કલાક રિન્યુએબલ એનર્જીના ડ્રાફ્ટ પ્લાન પર કામ કરી રહી છે. નેશનલ ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશન હેઠળની યોજના તફાવત માટે કરાર અથવા સંભવિત તફાવત ધિરાણના સ્વરૂપમાં નાણાકીય સહાય પ્રદાન કરી શકે છે. સરકારે જણાવ્યું છે કે, યોજના હેઠળ 100 મેગાવોટ ક્ષમતાના પ્રારંભિક પાયલોટ પ્રોજેક્ટ પર કામ કરવામાં આવશે. આનો મુખ્ય લક્ષ્યાંક એ જ છે કે હવે ગ્રીન હાઈડ્રોજન ની શક્તિ 24 કલાક મળી રહે.
સરકાર નાણાકીય સહાય માટેના વિકલ્પો પર વિચાર કરી રહી છે, જે નેશનલ ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશન તરફથી પણ આવી શકે છે, તેમ સંપર્ક સૂત્રએ જણાવ્યું હતું. ચોવીસ કલાક પાવર જનરેટ કરવા માટે ગ્રીન હાઇડ્રોજનના નિર્માણમાં આ પહેલું પગલું હશે. ગ્રીન હાઇડ્રોજન એ નવીનીકરણીય સ્ત્રોતોનો ઉપયોગ કરીને ઉત્પાદિત ગેસનો સંદર્ભ આપે છે.
નેસનલ ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશન જાન્યુઆરી 2023 માં રૂ. 19,744 કરોડના પ્રારંભિક ખર્ચ સાથે શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં ગ્રીન હાઇડ્રોજન ટ્રાન્ઝિશન (સાઇટ) પ્રોગ્રામ માટે વ્યૂહાત્મક હસ્તક્ષેપ માટે રૂ. 17,490 કરોડ અને પાઇલોટ પ્રોજેક્ટ્સ માટે રૂ. 1,466 કરોડનો સમાવેશ થાય છે. તેમાં સંશોધન અને વિકાસ માટે રૂ. 400 કરોડ અને અન્ય ઘટકો માટે રૂ. 388 કરોડનો પણ સમાવેશ થાય છે.
સરકાર દ્વારા જણાવવામાં આવ્યું હતું કે, આ યોજના માટે કોર્પસને અલગથી સૂચિત કરી શકાય છે. ચર્ચા હેઠળની યોજનાના ધોરણો હેઠળ, જો વિજીએફ દ્વારા નાણાકીય સહાય પૂરી પાડવામાં આવે છે, તો સરકાર પ્રોજેક્ટ દ્વારા ઓફર કરાયેલ ટેરિફ અથવા ભંડોળની રકમ પર બિડ આમંત્રિત કરી શકે છે. તફાવત માટેના કરારના કિસ્સામાં, જો કોઈ વિકાસકર્તાએ ભંડોળ મેળવવા માટે નિશ્ચિત ટેરિફની બિડ કરી હોય, તો તે ચોક્કસ અનુમતિપાત્ર વિવિધતા સાથે તે દરે એક્સચેન્જો પર પાવર વેચશે, અને કોઈપણ તફાવત કોર્પસને પસાર કરવામાં આવશે અને તે નક્કી કરી શકાય છે. થી ઊલટું, વ્યક્તિએ કહ્યું. પ્રોજેક્ટની શક્યતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે, મૂડી ખર્ચ, બેટરી એનર્જી સ્ટોરેજ સિસ્ટમ માટે સાયકલ કાર્યક્ષમતા અને સ્ટોરેજ તરીકે ગ્રીન હાઇડ્રોજન વચ્ચે સરખામણી કરવામાં આવી રહી છે, એમ અન્ય એક વ્યક્તિએ જણાવ્યું હતું. પાવર અને રિન્યુએબલ એનર્જી મિનિસ્ટર આરકે સિંહે સપ્ટેમ્બરમાં પાયલોટ પ્રોજેક્ટની જાહેરાત કરી હતી. ગ્રીન હાઇડ્રોજનનો ઉપયોગ કરીને ચોવીસ કલાક 100 મેગાવોટ વીજળી ઉત્પન્ન કરવાનો લક્ષ્યાંક નક્કી કરવામાં આવ્યો હતો કારણ કે સ્ટોરેજ પર કામ ચાલી રહ્યું હતું. મંત્રીએ કહ્યું હતું કે આવી વીજળીની કિંમત પ્રતિ યુનિટ 6 રૂપિયા અંદાજવામાં આવી છે.
ભારત સરકારે નેશનલ ગ્રીન હાઈડ્રોજન મિશનને મંજૂરી આપ્યા બાદ તીવ્ર વેગથી કામગીરીને આખરી ઓપ આપવામાં આવી રહ્યો છે.. સરકારે જણાવ્યું છે કે આ મિશનથી જળવાયુ પરિવર્તનની મુશ્કેલીઓ સામે લડવા અને ભારતને ગ્રીન હાઈડ્રોજનનો ‘ગ્લોબલ હબ‘ બનાવવામાં મદદ મળશે. આ પ્રોજેક્ટ માટે સરકારે 19,744 કરોડ રૂપિયાની મંજૂરી આપવામાં આવી છે. હાઈડ્રોજન ગેસનાં ફોર્મમાં ઉપલ્બધ નથી. તેથી તેને બનાવવા માટે ચોક્કસ પ્રક્રિયા હોય છે. પાણીનાં ફોર્મ્યુલા H2oમાંથી હાઈડ્રોજનને છૂટ્ટું પાડવામાં આવે છે. પરંતુ આ પ્રોસેસમાં મોટાભાગે આપણે પરંપરાગત ઊર્જાનો ઉપયોગ કરીએ છીએ જેના કારણે તેને ‘ગ્રે હાઈડ્રોજન‘ કહેવામાં આવે છે. ઓછાં પ્રદૂષણથી બનતા હાઇડ્રોજનને બ્લૂ હાઈડ્રોજન કહેવામાં આવે છે. પરંતુ ગ્રીન હાઈડ્રોજનનું નિર્માણ રિન્યૂએબલ એનર્જીથી થાય છે. એટલે કે તેને બનાવવા માટે સોલર એનર્જી, વિંડ એનર્જી અને બાયોમાસનો ઉપયોગ થાય છે. આ મિશનમાં ગ્રીન હાઈડ્રોજનનાં ઉત્પાદનની સાથે–સાથે તેની માગને વધારવું અને નિકાસ પણ સમાવિષ્ટ છે.તેના માટે સરકારે સ્ટ્રેટેજિક ઈન્ટરવેન્શન ફોર ગ્રીન હાઈડ્રોજન ટ્રાન્ઝિક્શન પ્રોગ્રામ બનાવવામાં આવ્યો છે.
