અબતક, રાજકોટ
વરસાદના વિલંબને લઈને સૌરાષ્ટ્ર સહિત સમગ્ર રાજ્યમાં અછતની પરિસ્થિતિ ઉભી થઈ છે ત્યારે ખેડૂતો માટે વવયેલા મોલ ઉછેરવા અને જો મુલાકાત ફેલ જાય તો વિકલ્પી વાવેતર માટે ચિંતન શરૂ થઇ ચૂક્યું છે જો વરસાદ રિસાઈ જશે તો મગફળી કપાસ સહિતના રોકડિયા પાક નુંભવિષ્ય અંધકાર મય બની જાય તો ખેડૂતો માટે વરસ ના રોટલા કાઢવા એરંડા ના પાક પર ધ્યાન આપવું પડે તેવા સંજોગો ઊભા થયા છે અટકેલા ચોમાસાને કારણે મગફળી અને કપાસના વધુ વાવેતરને કોઈ અવકાશ નથી, જો આગામી બે સપ્તાહમાં રાજ્યમાં વરસાદના પડે તો ખેડૂતો એરંડાના પાક તરફ વળશે. એરંડાની વાવણી સામાન્ય રીતે ઓગસ્ટના બીજા સપ્તાહથી થાય છે અને સપ્ટેમ્બરના મધ્ય સુધી ચાલે છે. ચોમાસામાં વિલંબના કિસ્સામાં, ગુજરાતમાં ખેડૂતો, ભારતના એરંડા બિયારણના સૌથી મોટા ઉત્પાદક, એરંડા પાકને પસંદ કરે છે, જેને ઓછા પાણીની જરૂર પડે છે, એમ કૃષિ હિતધારકોએ જણાવ્યું હતું.
રાજ્યના કૃષિ વિભાગ દ્વારા સંકલિત ડેટા બતાવે છે કે આ વર્ષે લગભગ 3.78લાખ હેક્ટરમાં એરંડા વાવે તર થયું છે. સામાન્ય રીતે ખેડૂતો ચોમાસામાં વિલંબ થાય ત્યારે એરંડાની ખેતી કરવાનું પસંદ કરે છે અને અન્ય પાકની વાવણી માટે કોઈ જગ્યા બાકી નથી. એરંડાનું વાવેતર એવા વિસ્તારોમાં પણ કરવામાં આવશે જ્યાં મગફળી કે કપાસનું વાવેતર અટવાયેલા ચોમાસાને કારણે થઈ શક્યું નથી, વનસ્પતિ તેલ ઉદ્યોગની રાષ્ટ્રીય સંસ્થા સોલવન્ટ એક્સ્ટ્રેક્ટર્સ એસોસિયેશન ઓફ ઇન્ડિયા (જઊઅ) ના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર બીવી મહેતાએ જણાવ્યું હતું.મહેતાએ ઉમેર્યું, “ખેડૂતોને એરંડાના બિયારણના સારા ભાવ મળતા, હું માનું છું કે આ ખરીફ સિઝનમાં એરંડા વાવેતર વધવાની શક્યતા છે.”પાલનપુર સ્થિત અમી એરંડા અને ડેરિવેટિવ્ઝના ચેરમેન અને મેનેજિંગ ડિરેક્ટર દિલીપ પાધ્યાએ ઉમેર્યું હતું કે, જો આગામી થોડા દિવસોમાં વરસાદ પડે તો એરંડાની ખેતીને મોટો પ્રોત્સાહન મળશે.
ખેડૂતોએ એરંડાની વાવણી શરૂ કરવાનું બીજું કારણ એ છે કે તેલીબિયાના ભાવો 20 કિલો દીઠ 1100-1150 રપિયા સુધી પહોંચી ગયા છે. બે મહિના પહેલા કિંમત સામાન્ય રીતે 950 રૂપિયાની આસપાસ રહી હતી, એમ ઉદ્યોગના ખેલાડીઓએ જણાવ્યું હતું. એરંડા તેલની કિંમત પણ છેલ્લા ત્રણ દિવસમાં 115 રૂપિયાથી વધીને 130 રૂપિયા પ્રતિ કિલો થઈ ગઈ છે. 21-22માં એરંડાનું વાવેતર 15% ઘટીને 6.3 લાખ હેક્ટર થયું હતું અને ઉદ્યોગ 167લાખ ટનનું ઉત્પાદન થવાનો અંદાજ હતો, ઉદ્યોગ મંડળ જ દ્વારા જારી કરાયેલા એરંડા પાક સર્વેક્ષણ મુજબ. એરંડા વાવેતર હેઠળનું સરેરાશ ક્ષેત્રફળ આશરે 6.37 લાખ હેક્ટર છે, જે આ વર્ષે ચોમાસુ આગામી દિવસોમાં ફરી આવશે તો પ્રાપ્ત થશે જો વરસાદ રિસાય રહેશે માટે એરંડો આધાર બને તેવું દેખાઈ રહ્યું છે.
