- પં.હરિપ્રસાદ ચોરસિયા, પં. ઉલ્હાસ કશાલકર, ઉત્સાહ નિશાંત ખાન સહિતના દિગ્ગજો કલાની સરવાળી
- નીઓ રાજકોટ ફાઉન્ડેશન દ્વારા તા.2 થી 8 જાન્યુ. સુધી હેમુ ગઢવી હોલ ખાતે કલાકારો સંગીત અને કલાથી લોકોને કરશે તરબતર
છેલ્લા બે વર્ષ સમગ્ર વિશ્ર્વ માટે કપરો સમય રહ્યો હતો. જેમાં નીઓ રાજકોટ ફાઉન્ડેશન દ્વારા પ્રસ્તુત કરાતા સપ્ત સંગીતિ સમારોહને પણ લોકડાઉન અને સોશીયલ ડીસ્ટન્સીંગને લક્ષમાં રાખી ઓનલાઇન કે વર્ચ્યુઅલ યોજવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ હવે પરિસ્થિતિ પુન: સામાન્ય થતા ફરી નીઓ રાજકોટ ફાઉન્ડેશન શાસ્ત્રીય ગાયન, વાદન અને નૃત્યના મહોત્સવને આપ સૌ સમક્ષ પ્રસ્તુત કરવા જઈ રહ્યો છે.
રાજકોટની કલા રસીક જનતાની આતુરતાના અંત સાથે તથા રાજકોટની કલાપ્રિય શહેરીજનોના રસ અને રૂચિને સંતોષવાના હેતુથી, સામાજીક પ્રવૃતિઓને વરેલી સંસ્થા, નીઓ રાજકોટ ફાઉન્ડેશન દ્વારા કલા આધારીત રંગા-રંગ મહોત્સવ ‘સપ્ત-સંગીતિ-2023’ની પાંચમી આવૃતિના આયોજનની તૈયારીઓ જોરશોરથી શરુ કરી દેવામાં આવી છે. જેમા જાન્યુઆરી 2023 ના પ્રથમ સપ્તાહ દરમિયાન રાજકોટના હેમુ ગઢવી ઓડિટોરિયમ ખાતે દેશના ખ્યાતિ-પ્રાપ્ત અને અગ્ર પંક્તિના કલા-સાધકો પોતાની કલા રજુ કરશે.
નીઓ રાજકોટ ફાઉન્ડેશન છેલ્લા સાત વર્ષોથી લગાતાર રાજકોટની કલાની કદરદાન પ્રજાને શાસ્ત્રીય કલાના સુર, તાલ અને નૃત્યથી તરબોળ કરી રહી છે. નીઓ રાજકોટ ફાઉન્ડેશન હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય સંગીત અને નૃત્યની પરંપરાને યુવાઓ અને કલાપ્રેમી શ્રોતાઓ સુધી પહોંચાડવા ઉપરાંત વિશિષ્ટ પ્રવૃતિઓ જેવી કે, સ્વચ્છતા અભિયાન ‘પ્રયાસ’ અને વંચિત બાળકોના અભ્યાસને આયોજનબધ્ધ રીતે કારકિર્દીલક્ષી બનાવવાના સફળ પ્રકલ્પો થકી સમાજમાં પ્રતિષ્ઠા પામેલ છે.
સપ્ત સંગીતિની સાત વર્ષની સફરમાં કલારસીકો જાણે છે તેમ, બેગમ પરવીન સુલતાના, કૌશીકી ચક્રબર્તી, ઉસ્તાદ શાહિદ પરવેઝ, ઉસ્તાદ રશીદ ખાન, ડો. એન. રાજમ, શુભા મુદગલ, ઉસ્તાદ ફઝલ કુરેશી, પં. રાજન અને સાજન મીશ્રા, અજોય ચક્રવર્તી, ડો. અશ્વિની ભીડે દેશપાંડે, પુરબયાન ચેટરજી, ગુંડેયા બ્રધર્સ, રોનુ મજુમદાર જેવા દેશના દિગ્ગજ કલાકારોની કલાનો રસાસ્વાદ લેવાનો મોકો પ્રાપ્ત થયો હતો. ઉપરાંત સપ્ત સંગીતિ 2020માં રાજકોટની જનતાને પદ્મવિભુષણ પંડિત જસરાજજીને રૂબરૂ સાંભળવાની અવિસ્મરણીય અને ઐતિહાસિક તક પણ નીઓ રાજકોટ ફાઉન્ડેશનને આભારી છે.
આ ઉપરાંત સપ્ત સંગીતિની દર વર્ષની પરંપરા મુજબ સ્થાનિક ઉભરતી યુવા પ્રતિભાઓને પણ કલા મંચનો ભાગ બનવાનું સૌભાગ્ય પ્રાપ્ત થશે. જેમાં આ વર્ષે સાત જેટલા આપણા શહેર અને વિસ્તારના ઉભરતા કલાકારોને પોતાની કલા રજુ કરવાનો અવસર મળવાનો છે. જેમાં પરમ કથ્થક કેન્દ્ર દ્વારા સમુહ નૃત્ય, અંકીતા જાડેજા દ્વારા એકાંકી નૃત્ય, અનુજ અંજારીયા દ્વારા સંતુર વાદન, સપન અંજારીયા દ્વારા તબલા વાદન, નાદસ્વરમ ગ્રુપ દ્વારા શાસ્ત્રીય કંઠય સંગીત, ચેતન રાઠોડ દ્વારા બાંસુરીવાદન, કૌશર હાજી અને પલાશ ધોળકીયા દ્વારા શાસ્ત્રીય કંઠય સંગીત પ્રસ્તુત કરવામાં આવશે. આ સંગીત સમારોહની ખાસીયત એ છે કે આ સમગ્ર આયોજન રાજકોટના કલાપ્રેમી પેટ્રનોની દિલાવરીને આભારી છે, જેથી દર વર્ષની માફક તમામ કાર્યક્રમો શ્રોતાઓ માટે નિ:શુલ્ક રહેશે. કાર્યક્રમના પાસ મેળવવા માટે સંગીત રસીકો માટે ‘સપ્ત સંગીતિ’ની વેબસાઈટ ૂૂૂ.તફાફિંતફક્ષલયયશિં.જ્ઞલિ પર નિ:શુલ્ક રજીસ્ટ્રેશનની વ્યવસ્થા કરવામાં આવી છે. જેમાં વહેલા તે પહેલાના ધોરણે પાસ આપવામાં આવશે.
આ સઘળા આયોજનનો યશ નીઓ રાજકોટ ફાઉન્ડેશનના ડિરેકટરોને તેમજ સ્વયં સેવકોની સમર્પિત ટીમને જાય છે. જેમા સર્વે ડિરેકટરો, પરાક્રમસિંહ જાડેજા, મુકેશભાઇ શેઠ, અરવિંદભાઇ પટેલ, દીપકભાઇ રીંડાણી, વિક્રમભાઇ સંઘાણી, હિરેનભાઇ સોઢા અને અતુલભાઇ કાલરિયા સેવાઓ આપે છે.
પં. હરિપ્રસાદ ચૌરસિયા
હરિપ્રસાદ ચૌરસિયાએ ભારતીય ફિલ્મ સંગીત દિગ્દર્શક અને શાસ્ત્રીય વાંસળીવાદક છે. જે હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય પરંપરામાં બાંસૂરી (પરંપરાગત વાંસળી) વગાડે છે. જેમનો જન્મ 1 જુલાઇ 1938માં પ્રયાગરાજ, ઉત્તર પ્રદેશમાં થયો હતો. તેઓ છ વર્ષના હતા. ત્યારે તેમની માતાનું અવસાન થયું હતું. તેણે તેના પિતાની જાણ વિના સંગીત શીખવું પડ્યું. કારણ કે તેમના પિતા ઇચ્છતા હતા કે તે કુસ્તીબાજ બને. હરિપ્રસાદ ચૌરસિયા અખાડામાં ગયાં અને તેમના પિતા સાથે થોડો સમય તાલીમ લીધી. જો કે તેમણે સંગીત શીખવાનું અને તેમના મિત્રના ઘરે પ્રેક્ટિસ કરવાનું પણ શરૂ કર્યું.
હરિપ્રસાદ ચૌરસિયાએ 15 વર્ષની ઉંમરે તેમના પાડોશી રાજારામ પાસેથી ગાયક સંગીત શિખવાનું શરૂ કર્યું ત્યારબાદ તેમણે આઠ વર્ષ સુધી વારાણસીના ભોલાનાથ પ્રસન્ના તાબા હેઠળ વાંસળી વગાડવાનું શરૂ કર્યું. તેઓ 1957માં ઓલ ઇન્ડિયા રેડિયો કટક, ઓડિશામાં જોડાયા અને સંગીતકાર અને કલાકાર તરીકે કામ કર્યું. તેઓ નેધરલેન્ડમાં રોટરડેમ મ્યુઝિક ક્ધઝર્વેટરી ખાતે વિશ્ર્વ સંગીત વિભાગના કલાત્મક નિર્દેશક તરીકે સેવા આપે છે. 2006માં મુંબઇમાં વૃંદાવન ગુરૂકુલ અને 2010માં ભુવનેશ્ર્વરમાં વૃંદાવન ગુરૂકુલના સ્થાપક પણ હતા અને બંને સંસ્થાઓ ગુરૂ-શિષ્ય પરંપરામાં બાંસુરીમાં વિદ્યાર્થીઓને તાલીમ આપવા માટે સમર્પિત શાળાઓ છે.
નિશાત ખાન
નિશાત ખાન એક પ્રખ્યાત સંગીત પરિવારના ભારતીય સિતારવાદક અને તેમની પેઢીના અગ્રણી સિતારવાદક છે. નિશાત ખાનનો જન્મ 25 ઓક્ટોબર 1960માં કલકત્તામાં થયો હતો. તેઓ ઇમરત ખાનના પુત્ર અને વિલાયત ખાનના ભત્રીજા છે. જેઓ ઉત્તર ભારતીય શાસ્ત્રીય પરંપરા, ઇરાવા ધરાનામાં વાદ્ય સંગીતના અગ્રણી પરિવારમાંથી આવે છે. સિતાર અને સુરબહાર (બાર સિતાર) વાદકોની સાત પેઢીઓ સાથે તેઓએ વર્તમાન દિવસ સુધી સિતારના ઉત્ક્રાંતિને સીધો પ્રભાવિત કર્યો. નિશાત 3 વર્ષની ઉંમરે સિતાર વગાડવાનું શરૂ કર્યું અને કલકત્તામાં 7 વર્ષની ઉંમરે તેમનો પ્રથમ કોન્સર્ટ આપ્યો. તેમણે સિતાર વગાડવા માટે શાળા પણ છોડી દીધી અને તેના બદલે તેના પિતા તેને પ્રેક્ટિસ કરવા દેવા સંમત થયા. નિશાંત ખાનનો પ્રથમ આંતરરાષ્ટ્રીય કોન્સર્ટ 1977માં લંડનમાં હતો. જ્યારે તેણે તેના પિતા ઇમરત ખાન સાથે ક્વીન એલિઝાબેથ હોલમાં ઉપખંડના પ્રખ્યાત સંગીતકારો, રવિશંકર અને સલામત અલી ખાન સાથે આગળની હરોળમાં બેસીને પરફોર્મ કર્યું હતું.
પં.ઉલ્હાસ કશાલકર
પંડિત ઉલ્હાસ કશાલકર એક હિન્દુસ્તાની શાસ્ત્રીય ગાયક છે. તેમનો જન્મ 14 જાન્યુઆરી 1955માં નાગપુરમાં થયો હતો. તેમણે ગ્વાલિયર, જયપુર અને આગ્રા ઘરાનાઓમાં તાલીમ મેળવી છે. તેમણે સંગીતના પ્રથમ પાઠ તેમના પિતા એનડી કશાલકર પાસેથી મેળવ્યા હતા. જેઓ વ્યવસાયે વકીલ હતા તથા કલાપ્રેમી ગાયક અને સંગીતશાસ્ત્રી હતા. તેઓ નાગપુર યુનિવર્સિટીમાં સંગીતનો અભ્યાસ કરવા ગયા તેમના અનુસ્નાતક વર્ગમાં ટોચનું સ્થાન મેળવ્યું. તે સમયની આસપાસ, તેમણે રાજાભાઇ કોલેજ અને પી.એન.ખારડેનાવીસ તથા મુખ્ય રીતે રામ મરાઠે અને ગજાનનરાવ જોશી સ્ટેશન પર પ્રોગ્રામ એક્ઝિક્યુટિવ તરીકે કામ કર્યું હતું.
1993માં તેઓ આઇટીસી સંગીત એકેડેમીમાં શિક્ષક બન્યા, જ્યાં તેઓ આજે પણ છે. તેમને 2008-2009માં સંગીત નાટક અકાદમી પુરસ્કાર એનાયત થયો. 2010માં પદ્મશ્રીથી નવાજવામાં આવ્યો. 2017માં તાનસેન સન્માન મળેલ તથા 2019માં ઓમકારનાથ ઠાકુર પુરસ્કાર સહિતના પુરસ્કારોથી અલંકારિત કરાયા હતા.
શિંજિની કુલકર્ણી
કાલકા બિન્દાદિન વંશની નવમી પેઢીમાં જન્મેલા શિંજિની કુલકર્ણી કથક ઉસ્તાદ પં.બિરજુ મહારાજની પૌત્રી છે. તેણીએ તેના દાદાના આશ્રય હેઠળ પાંચ વર્ષની વયે કથક નૃત્યની તાલીમ લેવાની શરૂઆત કરી હતી. આઠ વર્ષની ઉંમરે પરફોર્મ કરવાનું શરૂ કર્યું. શિંજિનીએ તાજેતરમાં દેશની પ્રિમિયર આર્ટ્સ કોલેજ સેન્ટ સ્ટીફન્સ કોલેજ, દિલ્હી યુનિવર્સિટીમાંથી હિસ્ટ્રી ઓનર્સમાં સ્નાતક પૂર્ણ થયું છે. તેણીએ ખજુરાકો નૃત્ય ઉત્સવ, તાજ મહોત્સવ, ચક્રધર સમારોહ, કથક મહોત્સવ વગેરે જેવા પ્રતિષ્ઠિત ઉત્સવોમાં પરફોર્મ કર્યું છે. વિદેશમાં અસંખ્ય સોલો પરફોર્મન્સ અને ગ્રુપ શો આપ્યાં છે.
રવિચારી ક્રોંસીગ
રવિચારી ગોવાના સિતાર વાદક છે. તેમના પિતા પંડિત પ્રભાકર ચારી તબલા વાદક અને સંગીત શાસ્ત્રી હતા. રવિનું પુરૂં નામ રવિન્દ્ર ચારી છે. તેમનો જન્મ 26 ડિસેમ્બર 1965માં ગોવામાં થયો હતો. રવિએ 11 વર્ષની ઉંમરે પ્રો.અબ્દુલ કરીમખાન પાસેથી સિતાર શિખવાનું શરૂ કર્યું. બાદમાં તે મુંબઇ આવ્યા અને ઉસ્તાદ અબ્દુલ કલીમ જાફર ખાન અને ઉસ્તાદ શાહિદ પરવેઝ પાસેથી શીખ્યા. તેઓ ભારત અને વિદેશમાં વિવિધ કલાકારો સાથે સાલો પરફોર્મ કર્યું. તેમણે ત્રિલોક ગૃતુ દ્વારા વિશ્ર્વ સંગીતની શરૂઆત કરી. રવિએ નવા યુગના કલાકારો જેમ કે સલિફ કીટા, એન્જેલિક કિડજો, બેન વોટ ક્ધિસ, રોબર્ટ માઇલ્સ સાથે સહયોગ કર્યો છે. તેણે રવિ ચારી ક્રોસિંગ તરીકે ઓળખાતા બેન્ડની રચના કરી છે અને તે જ નામનું મ્યુઝિક આલ્બમ બહાર પાડ્યું. બેન્ડમાં જીનો બેંકો, સત્યજીત તલવલકર, શેલ્ડન ડે સિલ્વા, સંગીત હલ્પીપુર અને રવિચારી પોતે છે. તેમને સુરમણી એવોર્ડ, નાદ ચિંતામણી એવોર્ડ, ભારતના એચરઆરડી મંત્રાલય તરફથી ઉસ્તાદ વિલાયત ખાનના સંગીત પર ફેલોશિપ સહિતના અનેક એવોર્ડથી સન્માનિત કરાયા છે.
ઋતુજા લાડ
રૂતુજા લાડને તેના માતા-પિતા તનુજા લાડ અને ઉમેશ લાડ દ્વારા 5 વર્ષની ઉંમરથી જ સંગીતની શરૂઆત કરવામાં આવી હતી. પાછળથી તેણીએ જયપુર અત્રૌલી ઘરાનાની મશાલ વાહક ગણયોગિની ધોન્દુતાઈ કુલકર્ણી પાસેથી શીખવાનું શરૂ કર્યું અને 2014 માં તેણીનું અવસાન થયું ત્યાં સુધી તેણીના તાબા હેઠળ હતી. તેણી શ્રી સુધીર નાયક પાસેથી હાર્મોનિયમ પણ શીખે છે, અને હવે ડો. અશ્વિની ભીડેના સક્ષમ માર્ગદર્શન હેઠળ અભ્યાસ કરી રહી છે. દેશપાંડે. તેણીએ આંતરકોલેજ રાજ્ય સ્તરની શાસ્ત્રીય અને અર્ધ શાસ્ત્રીય સંગીત સ્પર્ધાઓમાં ઘણા ઇનામો જીત્યા છે, અને સંગીત રિયાલિટી શો મરાઠી આઇડિયા એસ આર જી એમ પી (સિઝન 7) માં પણ ભાગ લીધો છે અને ટોચના 6 સ્તર સુધી પહોંચી છે. તેઓએ દાદર માટુંગા કલ્ચરલ સેન્ટર, ભવન્સ કલ્ચરલ સેન્ટર, હૃદયેશ આર્ટ્સ, આઇએન્ટી આદિત્ય બિરલા સેન્ટર ઓફ પરફોર્મિંગ આર્ટ, સબર્બન મ્યુઝિક સર્કલ, ગાયનયોગિની મહોત્સવ વગેરે દ્વારા આયોજિત પ્રતિષ્ઠિત કાર્યક્રમોમાં પરફોર્મ કર્યું છે. તેણીએ સંગીતમાં એમએ પૂર્ણ કર્યું છે અને સનદત એસ યુનિવર્સિટીના સંગીત વિભાગમાં પ્રથમ સ્થાન મેળવ્યું છે. તે હાલમાં જગઉઝ યુનિવર્સિટીના અનુસ્નાતક સંગીત વિભાગની મુલાકાતી ફેકલ્ટી સભ્ય છે.
સંગીતા શંકર, રાગિણિ શંકર, નંદિની શંકર
ખ્યાતનામ વાયોલિનવાદક ડો.સંગીતા શંકર અને તેમની પુત્રીઓ રાગિણી અને નંદિની શંકર વચ્ચેનો ઉમળકાભેર વાયોલિનનો જાદૂ અદ્ભૂત છે. પદ્મ ભૂષણથી પુરસ્કારથી સન્માનિત માતા ડો.એન રાજમના પ્રસિધ્ધ વારસાને આગળ વધારતા સંગીતએ મહાન કલાકારોની સાથે તેની કારર્કિદીની શરૂઆત કરી. રાગિણી અને નંદિનીએ મોટા ગજાના અને પ્રતિભાશાળી સંગીતકારો સાથે પરર્ફોમ કર્યું છે. તેઓએ તેમની નાની અને માતા સાથે પણ સ્ટેજ પરર્ફોમ કરેલું છે. રાગિણીએ 11 વર્ષ અને નંદિનીએ 8 વર્ષની ઉંમરે પરર્ફોમ કરવાનું શરૂ કર્યું હતું. માતા સંગીત અને નાની રાજમ હમેંશા કડક શિક્ષક હતાં.
અવંતિ પટેલ
મુંબઇની જાણીતી શાસ્ત્રીય ગાયિકા અવંતિ પટેલએ 5 વર્ષની ઉંમરથી સંગીત સફરથી શરૂઆત કરી હતી. તેણીએ ઝી મરાઠી સારે ગામા પા લિ.ચેમ્પ્સ-2008 માટે ઓડિશન આપ્યું અને તે ટોચના 7 સ્પર્ધકોમાંની એક હતી. તેને સચિન પિલગાંવકર દ્વારા બેસ્ટ પરર્ફોમનો એવોર્ડ પણ મળ્યો હતો. અવંતી પટેલે શંકર મહાદેવ સાથે પરફોર્મ કર્યું છે. ગાયિકાએ સેન્ટ ઝેવિયર્સ કોલેજમાંથી હ્યુમેનીટીઝમાં ગ્રેજ્યુકેશન પૂર્ણ કર્યું છે અને હાલમાં તે એસએનડીટી કોલેજમાંથી સંગીતમાં માસ્ટર્સ કરી રહી છે. અવંતિ પટેલ હર્ષા ભોગલેની ભત્રીજી છે. અવંતિના પિતા પંકજ પટેલ જાણીતા વેસ્ક્યુલર સર્જન છે. તેના માતા અનિતા પટેલ યુરોલોજિસ્ટ છે.
