આજના યુગમાં કરોડો લોકો ડાયાબિટીસથી ઝઝૂમી રહ્યા છે. ભારતમાં ડાયાબિટીસના 10 કરોડથી વધુ દર્દીઓ છે, જ્યારે 15 કરોડ લોકો પૂર્વ-ડાયાબિટીસની (પ્રી- ડાયાબિટીસની) સ્થિતિમાં છે. નિષ્ણાતોના મતે ડાયાબિટીસ આગામી કેટલાક વર્ષોમાં મહામારીની જેમ ફેલાઈ શકે છે.
ચિંતાની વાત એ છે કે ઘણા લોકોને ડાયાબિટીસ હોવાની જાણ નથી હોતી અને તેઓ તેના લક્ષણોની અવગણના કરતા રહે છે. જો લોકો આ રોગને શરૂઆતમાં શોધી કાઢે તો તેને નિયંત્રિત કરવામાં સરળતા રહેશે અને સ્વાસ્થ્યને ઓછામાં ઓછું નુકસાન થશે. વારંવાર શૌચાલયની મુલાકાત, અતિશય તરસ, અતિશય ભૂખ અને થાક સહિતના ઘણા લક્ષણો દેખાય તો લોકોએ સાવચેત રહેવું જોઈએ અને ડૉક્ટરની સલાહ લેવી જોઈએ.
સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન (CDC) ના રિપોર્ટ અનુસાર, જ્યારે લોકોમાં ટાઇપ 1 અને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ હોય છે ત્યારે તેના શરીરમાં ઘણા લક્ષણો દેખાવા લાગે છે. આ લક્ષણોને ઓળખીને તરત જ પરીક્ષણ કરવું જોઈએ. ડાયાબિટીસના લક્ષણોમાં વારંવાર પેશાબ લાગવો, વધુ પડતી ભૂખ અને તરસ, વજનમાં ઝડપી ઘટાડો, અસ્પષ્ટ દ્રષ્ટિ, હાથ અને પગમાં નિષ્ક્રિયતા આવવી, ભારે થાક, ત્વચાની શુષ્કતા, ઘા રૂઝાવવા માટે લાંબો સમય અને વારંવાર ચેપ લાગવા જેવી બાબતોનો સમાવેશ થાય છે. જો તમને આવા લક્ષણો દેખાય, તો તરત જ ડૉક્ટરની સલાહ લો અને તમારું બ્લડ સુગર લેવલ તપાસો. ડાયાબિટીસની પુષ્ટિ કરવા માટે, તમને HbA1c પરીક્ષણની સલાહ આપવામાં આવી શકે છે, કારણ કે તે તમારા છેલ્લા ત્રણ મહિનાનું સરેરાશ શુગર લેવલ જાણશે. આમાં, જો તમારી શુગર ડાયાબિટીસ રેન્જમાં છે, તો ડાયાબિટીસ કન્ફર્મ માનવામાં આવે છે.
કેટલીકવાર, ટાઈપ 1 ડાયાબિટીસના કિસ્સામાં, સામાન્ય લક્ષણો સિવાય, ઉબકા, ઉલટી અથવા પેટમાં દુખાવો પણ થઈ શકે છે. ટાઈપ 1 ડાયાબિટીસ યુવાન લોકોમાં જોવા મળે છે અને તેના લક્ષણો થોડા અઠવાડિયા અથવા થોડા મહિનામાં વિકસી શકે છે. આ લક્ષણો પણ ઝડપથી ગંભીર બની શકે છે. ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસ વિશે વાત કરીએ તો, તેના લક્ષણો વિકસાવવામાં ઘણા વર્ષો લાગે છે. કેટલાક લોકોમાં કોઈ લક્ષણો દેખાતા નથી અને તેઓ આ ગંભીર રોગના દર્દી બની જાય છે. પુખ્ત વયના લોકોને ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસનું જોખમ વધુ હોય છે. જો કે આજના સમયમાં બાળકો અને કિશોરો પણ તેનો શિકાર બની રહ્યા છે. તેના લક્ષણો ઓળખવા મુશ્કેલ છે, તેથી ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસને શોધવા માટે, સમય સમય પર બ્લડ ટેસ્ટ કરાવવું જોઈએ.
