કચ્છની દેશી વિવિધતા ખારેકને જીઆઈ રજિસ્ટ્રીમાંથી જીઆઈ ટેગ મળ્યો છે. તે હવે કચ્છી ખજૂરના બ્રાનિ્ંડગને વેગ આપશે અને આ શુષ્ક અને અર્ધ-શુષ્ક પ્રદેશમાં ખજૂર ઉગાડતા હજારો ખેડૂતોને ફાયદો થશે. કચ્છમાં ભારતની કુલ ખજૂરનું 85% ઉત્પાદન થાય છે.ભુજમાં ખેડૂત ઉત્પાદક સંસ્થાએ યુનિડેટ્સ ફાર્મર પ્રોડ્યુસર કંપની લિમિટેડે જૂન 2021માં સરદાર કૃષિનગર દાંતીવાડા એગ્રીકલ્ચરલ યુનિવર્સિટીની મદદથી જીઆઇ ટેગ માટે અરજી કરી હતી, જે કચ્છના મુંદ્રા ખાતે ડેટ્સ પામ રિસર્ચ સ્ટેશન ચલાવે છે.જીઆઇ ટેગ મેળવનારા 17 ઉત્પાદનો અને અમારી તારીખો તેમાંથી એક છે.
500 વર્ષ જૂની ખારેકને વિશિષ્ટ ઓળખ મળતા ખેડૂતોમાં આનંદ: સ્વાદ સ્થાનિક પર્યાવરણ આંશિક ભેજ, આંશિક શુષ્ક સ્થિતિ અને દરિયાકાંઠાનાં પટ્ટાને કારણે કચ્છની ખારેકો અનન્ય છે
500 વર્ષ જૂની જાતને આખરે જીઆઇ ટેગ મળ્યો. આ ટેગ કચ્છની તારીખોને એક ખાસ ઓળખ આપશે – જે રીતે દાર્જિલિંગ તેની ચા માટે પ્રખ્યાત છે, તે રીતે કચ્છ તેની ખજૂર માટે પ્રખ્યાત થશે. તે ખેડૂતોને પ્રીમિયમ દર વસૂલવાની મંજૂરી આપશે અને નિકાસને વેગ આપશે.જે ખેડૂતો જીઆઇ ટેગનો લાભ લેવા માગતા હોય તેમણે આ એફપીઓ અરજી કરીને સભ્ય બનવાનું રહેશે. એક સમિતિ તેમના દ્વારા ચોક્કસ ખેતીની જમીન પર ઉગાડવામાં આવતા ફળોની તપાસ કરશે અને સભ્યપદની મંજૂરી આપશે.
ત્યારબાદ સભ્ય-ખેડૂત જીઆઈ ટેગના લોગોનો કાયદેસર ઉપયોગ કરી શકે છે.ડેટ્સ પામ રિસર્ચ સ્ટેશનના આસિસ્ટન્ટ રિસર્ચ સાયન્ટિસ્ટ કપિલ શર્માએ જણાવ્યું હતું કે, કચ્છમાં મોટાભાગના ખેડૂતો બિયારણનો ઉપયોગ કરીને ખજૂર ઉગાડે છે અને તેના કારણે ફળોમાં વિવિધતા જોવા મળે છે. ગુજરાતના અન્ય ભાગોમાં ખજૂરની ખેતી થાય છે પરંતુ તેનો સ્વાદ સ્થાનિક પર્યાવરણ – આંશિક ભેજ, આંશિક શુષ્ક સ્થિતિ અને દરિયાકાંઠાના પટ્ટાને કારણે કચ્છની તારીખોમાં અનન્ય છે.
કચ્છમાં 19 હજાર હેક્ટરમાં ખારેકની ખેતી થાય છે
કચ્છમાં લગભગ 19,000 હેક્ટરમાં ખજૂરની ખેતી થાય છે અને વાર્ષિક ઉત્પાદન 20 લાખ વૃક્ષોમાંથી 1.8 લાખ ટન જેટલું થાય છે. દર વર્ષે 15 જૂનથી તારીખની સિઝન શરૂ થાય છે. કચ્છમાં લગભગ 80% ઉત્પાદન દેશી ખારેકનું છે અને બાકીનું બારહીનું છે. કચ્છની ખજૂર બે રંગોમાં ઉગાડવામાં આવે છે – પીળો અને લાલ. વૃક્ષો ખારાશને ખૂબ જ સહન કરે છે અને ભારે દુષ્કાળ અને ગરમીની પરિસ્થિતિઓને અનુકૂલિત થઈ શકે છે.
શું છે જીઆઈ ટેગ?
જીઆઇ ટેગ એટલે કે જીયોગ્રાફિકલ ઈન્ડિકેશન. કોઈ ચોક્કસ વિસ્તારમાં થતી ખેતી, કુદરતી અથવા તો કુદરતી સંસાધનોની મદદથી થતા ઉત્પાદનો, હસ્તશિલ્પ, ઔદ્યોગિક વસ્તુઓ, વિશેષ કળા વગેરેને જે-તે વિસ્તારને ધ્યાનમાં રાખીને વિશેષ ટેગ આપવામાં આવે છે. આ ટેગ દ્વારા જે-તે વસ્તુ અથવા ઉત્પાદન કે કળાને ભૌગોલિક અધિકારો મળે છે. આ ટેગ ધરાવતી વસ્તુઓનો બીજી જગ્યાએ ઉત્પાદન કે ઉછેર કરવા માટે કાયદેસર મંજૂરી લેવી પડે છે.
